ವಿಶೇಷ ಚೇತನ

ಚೆನ್ನಬಸವಪ್ಪ ಶಿಕ್ಷಕರು ಮೂವತ್ತೆಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಸುದೀರ್ಘ ಸೇವೆಯ ನಂತರ ಇಂದಷ್ಟೇ ನಿವೃತ್ತಿಯಾದರು. ವಯೋ ಸಹಜ ನಿವೃತ್ತಿ ಅವರದು. ಶಾಲೆಯ ಬೀಳ್ಕೊಡುಗೆ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡಿ ಅವರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮನಸಾರೆ ಶ್ಲಾಘಿಸಿದವರು, ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದವರು ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು.ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರು, ಶಾಲೆಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಶಾಲಾ ಸುಧಾರಣಾ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವೃಂದ ಚೆನ್ನಬಸವಪ್ಪ ಶಿಕ್ಷಕರ ಗುಣಗಾನ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಮಾಡಿದ್ದು. ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಉದ್ಯೋಗ ಪರ್ವ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದ ಚೆನ್ನಬಸವಪ್ಪ ಅಲ್ಲಿಂದ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.

ತದನಂತರ ತಮ್ಮ ಅಮೋಘ ಸೇವೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ಉನ್ನತ ಪದವಿಗಳಿಂದ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯಲ್ಲೂ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಊರಿನಲ್ಲಿ ಅವರಷ್ಟು ಜನಾನುರಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಕರ್ಯಾರೂ ಇರಲಿಲ್ಲವೆಂದೆನ್ನಬಹುದು. ಅಂಗವಿಕಲತೆ ಶಾಪವಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಾಬೀತುಮಾಡಿ ತೋರಿಸಿದ್ದರು. ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರಾಗುವ ಅವಕಾಶ ಬಂದಿತ್ತಾದರೂ ಅಂಗವಿಕಲತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಬಡ್ತಿಯನ್ನು ನಯವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದರು. ಮುಂದೆ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿ ಬಡ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾಗ ಪದೋನ್ನತಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದೋ ಬಿಡುವುದೋ ಎಂಬ ದ್ವಂದ್ವದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಅವರ ಶಾಲೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇತ್ತು. ಚೆನ್ನಬಸವಪ್ಪನವರ ದೈಹಿಕ ನ್ಯೂನ್ಯತೆಯನ್ನು ಅರಿತಿದ್ದ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯ ಶಾಂತರಾಜ್ ಅವರು ಪದೋನ್ನತಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ ಕರ್ತವ್ಯಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗಲು ಮನವಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನೂ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಚೆನ್ನಬಸವಪ್ಪ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಆಗ ಅವರಿಗೆ ಉಳಿದಿದ್ದ ಸೇವಾವಧಿ ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷ ಅಷ್ಟೇ. ಕನ್ನಡ ವಿಷಯದ ಬೋಧಕರಾಗಿ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ತವ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು.

****

“ಯಾಕ್ರೀ ಅದೇನ್ ಯೋಚ್ನೆ ಮಾಡಾಕತ್ತೀರಿ…?”

“ಅದೇ ನನ್ಗೆ ಅರವತ್ತು ತುಂಬ್ಯೋತಲ್ಲ…? ಅರವತ್ತು ಹೆಂಗೆ ಹೋತೋ ಏನೋ, ಒಂದೂ ಗೊತ್ತಾಗ್ತಿಲ್ಲ? ನಿನ್ನೆ, ಮೊನ್ನೆ ನಾ ನೌಕ್ರಿ ಮಾಡಾಕ ಸೇರ್ಕೊಂಡಿದ್ದೆ ಅಂತ ಅನಿಸ್ಲಾಕತ್ತೇದ” ಎಂದೆನ್ನುತ್ತಾ ಚೆನ್ನಬಸವಪ್ಪ ಹೆಂಡತಿ ಮಾಲಾಳನ್ನು ಒಂದೇ ಸಮ ದಿಟ್ಟಿಸಿ ನೋಡತೊಡಗಿದರು. ಒಂಥರ ಕೃತಜ್ಷತಾ ಭಾವವಿತ್ತೇನೋ ಅವರ ನೋಟದಲ್ಲಿ. ಗಂಡನ ತೀಕ್ಷ್ಣ ನೋಟಕ್ಕೆ ಮಾಲಾಳೆದೆಯಲ್ಲಿ ಮಧುರ ಪುಳಕ. 

“ಯಾಕ್ರೀ ಹಂಗ್ ನೋಡಾಕತ್ತೀರಿ…?”

“ಹೆಂಗ್ ನೋಡಾಕತ್ತೀನೇ…?” 

“ಒಂಥರ ಹರ್ಕೊಂಡು ತಿನ್ನಾರಂಗ ನೋಡಾಕತ್ತೀರೆಲ್ಲ…?”

“ನಿನ್ನ ಹಂಗ್ ನೋಡ್ಲಾರ್ದೇ, ಬ್ಯಾರೆ ಯಾರ್ನಾದ್ರೂ ಹಂಗ್ ನೋಡಾಕಾಗ್ತದೇನೇ…? ಹಂಗ್ ನೋಡಿದ್ರೆ ನನ್ನ ಸುಮ್ನೇ ಬಿಟ್ಟಾರೇ…? ಏಯ್ ಕುಂಟ, ನಿನ್ ಮೈಯಾಗ ಹೆಂಗೈತಿ ಅಂತ ಕೇಳಾಕಿಲ್ಲೇನು…?”

“ಇರ್ಲಿ, ಮೊದ್ಲು ಹಂಗ್ಯಾಕ ನೋಡಾಕತ್ತೀರಿ ಅಂತ ಹೇಳ್ರೆಲ್ಲ…?”

“ನಂಗೆ ಅರವತ್ತಾದ್ರೆ, ನಿನ್ನ ನೋಡಿದ್ರೆ ಹದಿನಾರರ ಬಾಲೆಯಂತೇ ನಂಗೆ ಕಾಣ್ಲಾಕತ್ತೀದಿ. ಅದ್ಕೇ ನಿನ್ನೇ ನೋಡ್ತಿದ್ದೆ. ನಿನ್ನ ಚೆಂದನ ಮೈಕಟ್ಟನ್ನು ಚೆಂದಾಗೇ ಇಟ್ಕೊಂಡೀದಿ ಬಿಡೇ.”

“ಹೌದೌದು, ನಿಮ್ಮ ಹೆಂಡ್ತಿ ದೇವಲೋಕದ ರಂಭೆಯಂಗ ಕಾಣ್ತಿರ್ಬೇಕು ನಿಮ್ಗೆ…”

“ಹೌದು ಕಣೇ, ನನ್ನ ಮಾಲಾ ದೇವಲೋಕದ ರಂಭೇನೇ.. ನಿನ್ನಂಥ ಚೆಲುವಿ ನಮ್ಮೂರಾಗಾ ಯಾರಿದ್ದಾರೆ ಹೇಳು ಮತ್ತೆ…?”

“ಹೌದೌದು, ನನ್ನಂಥ ಚೆಲುವಿ ಈ ಊರಾಗ ಯಾರೂ ಇಲ್ಲಬಿಡ್ರಿ. ಮೆಳ್ಳುಗಣ್ಣು, ಹಲ್ಲುಬ್ಬಿ ಹೆಣ್ಣು ನಿಮ್ಗೆ ಹದಿನಾರರ ಹರೇದ ದೇವಲೋಕದ ರಂಭೆ ಕಂಡಂಗೆ ಕಾಣಾಕತ್ಯಾಳಂದ್ರೆ ನಿಮ್ಗೆಲ್ಲೋ ಹುಚ್ಚು ಅಷ್ಟೇ.”

“ಹೌದೌದು, ನನ್ಗೆ ಹುಚ್ಚು. ಈಗೇನೀಗ…? ಮೆಳ್ಳಗಣ್ಣು ಅಂದೆಲ್ಲ, ಅದೇ ಮೆಳ್ಗಣ್ಣು ನಿನ್ ಮುಖಕ್ಕೆ ಬಾಳ ಶೋಭೆ ತಂದೈತಿ. ಉಬ್ಬು ಹಲ್ಲಿನಿಂದಾನೇ ನಿನ್ನ ವಿಶೇಷ ನಗುವಿಗೆ ಮೆರುಗು ಬರ್ತದೆ. ನೀ ನಕ್ಕಾಗ ಮಲ್ಲಿಗೆ ಚೆಲ್ಲಿದಾಂಗ ಕಾಣ್ತದೆ. ನಿನ್ನಂಥ ಮಧುರ ನಗು ಯಾರ್ಗಿದೆ ಹೇಳು ಮತ್ತೆ…?”

“ಅದೇನೋ ಹೇಳ್ತಾರಲ್ಲ, ಹೆತ್ತವ್ರಿಗೆ ಹೆಗ್ಗಣ ಮುದ್ದು ಅಂತ ಹಾಗೇ ನನ್ನ ಕಟ್ಕೊಂಡಿರೋ ನಿಮ್ಗೆ ನಾನೇ ಚೆಲುವೆ ಅಲ್ವೇನ್ರೀ…? ಮೆಳ್ಗಣ್ಣು, ಹಲ್ಲುಬ್ಬಿ, ಕರಿಮೋತಿಯ ಈ ಹೆಣ್ಣಲ್ಲಿ ಅದೇನು ಕಂಡಿರೋ ಏನೋ ನಾ ಕಾಣೆ…? ನಿಮ್ಮಂತ ಸದ್ಗುಣ, ಸಂಪನ್ನ, ವಿನಯವಂತ, ವಿದ್ಯಾವಂತ ಗಂಡನನ್ನು ಪಡೆದ ನನ್ನಂಥ ಅದೃಷ್ಟವಂತಳು ಯಾರಿಲ್ಲವೇನೋ…?”

“ನಿನ್ನ ಪಡೆದ ನಾನೇ ಅದೃಷ್ಟವಂತ ಕಣೇ. ಬೆತ್ತಲಾದ ನನ್ನ ಬದುಕಿಗೆ ಬೆಳಕೆಂಬ ಭರವಸೆಯ ಅಂಗಿಯನ್ನು ಹೊಲಿದು ತೊಡಿಸಿದೋಳು ನೀನು. `ಹೆಣ್ಣಿಲ್ಲದ ಬಾಳು ಬರಡು, ಹೆಣ್ಣು ಜೀವನದುಳುಮೆಯ ನೇಗಿಲು’ ಅಂತ ಹಿರ್ಯಾರು ಹೇಳ್ತಾರೆ. ಅದ್ರಂಗೆ ಜೀವನದುಳುಮೆಯ ನೇಗಿಲಾಗಿ ಬಂದು ಬರಡಾಗಿದ್ದ ನನ್ಬಾಳಿನ ಭೂಮೀನ ಹದಗೊಳಿಸಿ ಚೈತನ್ಯವೆಂಬ ಬೆಳೆಬಿತ್ತಿ ಜೀವನ ಹಸಿರು ಹಸಿರಾಗಿರುವಂತೆ ಮಾಡಿದೋಳು ನೀನು. ನನ್ನಂಥ ಕುಂಟನನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ನೀನು ಏಗಿದ್ದು ಅಷ್ಟಿಷ್ಟಲ್ಲ. ಒಂಥರ ನೀನು ಭೂಮಿತಾಯಿಯಂತೆ ಕಷ್ಟ ಸಹಿಷ್ಣು, ಅಷ್ಟೇ ಕರುಣಾಮಯಿಯೂ ಹೌದು. ತಾಯಿ ಮಗುವನ್ನು ನೋಡ್ಕೊಂಡಂತೆ ನೀನೂ ನನ್ನ ನೋಡ್ಕೊಂಡಿ. ಬಂಗಾರ, ಒಡವೆ ಅಂತ ಒಂದಿನಾನೂ ರಿಪಿಪಿರಿ, ಪಿರಿಪಿರಿ ಮಾಡ್ಲಿಲ್ಲ. ಅದ್ಕೇ ಆಗ್ಲೇ ನಾ ಹೇಳಿದ್ದು, ಅರ್ವತ್ತು ವರ್ಷ ಹೆಂಗ್ ಹೋದ್ವೋ ಏನೋ ಅಂತ.

ನೋಡು ಮಾಲಾ, ಸೌಂದರ್ಯ ಅನ್ನೋದು ದೇಹದ ಹೊರಗಿನ ಚರ್ಮದ ಬಣ್ಣದ ಮ್ಯಾಲೆ ಕಂಡರೂ ಅದು ನಿಜವಾದ ಸೌಂದರ್ಯ ಅಲ್ಲ. ಮನುಷ್ಯನ ಬಾಹ್ಯ ಸೌಂದರ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಅಂತರಂಗದ ಸೌಂದರ್ಯ ಮುಖ್ಯ. ಹೃದಯ ವೈಶಾಲ್ಯತೆ, ಸದ್ಗುಣ, ಮಾನವೀಯ ಗುಣಗಳು ಮುಖ್ಯ. ನಿನ್ನ ಹೃದಯ ವೈಶಾಲ್ಯತೆ, ಮಾತೃ ಹೃದಯ, ಪ್ರೀತಿ, ಕರುಣೆಯ ಭಾವನೆಗಳು ಹಲ್ಲುಬ್ಬು, ಮೆಳ್ಗಣ್ಣು, ಕರಿಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿ ಹಾಕಿಬಿಟ್ಟಿವೆ. ನೀನೆಂದೂ ನನಗೆ ಹಲ್ಲುಬ್ಬಿ ಎಂದು ಅನಿಸಿಲ್ಲ; ಮೆಳ್ಗಣ್ಣವಳು ಎಂದೆನಿಸಿಲ್ಲ; ಕರಿಮೋತಿಯವ್ಳೆಂದು ಎಂದೂ ಅನಿಸಿಯೇ ಇಲ್ಲ. ನಿನ್ನ ಚೆಲುವಿಗೆ ನೀನೇ ಸಾಟಿ ಕಣೇ. ನನ್ನ ಬಾಳ ದೋಣಿಯ ಚುಕ್ಕಾಣಿ ಹಿಡಿದಿರುವ ನಾವಿಕಳು ನೀನು.”

“ಅಬ್ಬಬ್ಬಾ! ನಿಮ್ಮ ಹೊಗಳಿಕೆ ಅತಿಯಾತು. ಹೊಗಳಿ, ಹೊಗಳಿ ಎನ್ನ ಹೊನ್ನಶೂಲಕ್ಕೇರಿಸಬೇಡಿ.”

“ಇದ್ದದ್ದನ್ನು ಇದ್ದಂಗೆ ಹೇಳೀನಿ ಅಷ್ಟೇ. ಸರಿ, ಈಗೇನು ಊಟಕ್ಕೆ ಹಾಕ್ತೀಯಾ… ಅಥವಾ ಹೀಗೇ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಮನೆ ಕಟ್ತೀಯಾ…?”

“ನಡೀರಿ, ಕೈಕಾಲು ಮುಖ ತೊಳೀರಿ. ಊಟಕ್ಕೆ ಹಾಕ್ತೀನಿ.”

“ಸರಿ” ಎಂದೆನ್ನುತ್ತಾ ಚೆನ್ನಬಸವಪ್ಪ ಮೇಲೆದ್ದನಾದರೂ ಮನಸ್ಸು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಹರಿದಾಡತೊಡಗಿತ್ತು. ಗತ ಜೀವನದ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಹೆಕ್ಕತೊಡಗಿತ್ತು.

****

ರುದ್ರಮ್ಮ-ಚೆನ್ನಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಮದುವೆಯಾಗಿ ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಮಕ್ಕಳಾಗಿದ್ದವು. ಮೂರೂ ಹೆಣ್ಣೇ. ರುದ್ರಮ್ಮನಿಗೆ ಗಂಗಾವತಿಯ ಶ್ರೀಚೆನ್ನಬಸವ ಮಹಾಸ್ವಾಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಗಾಧವಾದ ಭಕ್ತಿ. ಚೆನ್ನಬಸವ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಮಠಕ್ಕೆ ಆಗಾಗ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಹಬ್ಬ, ಅಮವಾಸ್ಯೆಗೆ ಮಠಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಗದ್ದುಗೆಗೆ ಕಾಯಿ ಒಡೆಸಿಕೊಂಡು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಮಿಸಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದಳು. ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಸ್ವತಃ ಪವಾಡ ಪುರುಷರಿದ್ದರೂ, `ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪವಾಡಗಳೇ ಇಲ್ಲ. ಪ್ರಕೃತಿಯೇ ಒಂದು ಪವಾಡ. ಅಕಸ್ಮಾತ್ತಾಗಿ ಏನಾದರೂ ಘಟಿಸಿದರೆ ಅದು ಕಾಕತಾಳೀಯ ಅಷ್ಟೇ. ಹೀಗಾಗಿ ಪವಾಡಗಳೆಂದು ಬೊಗಳೆ ಬಿಟ್ಟು ಮುಗ್ಧ ಜನರನ್ನು ವಂಚಿಸುವವರ ಬಣ್ಣದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಬೇಡಿರಿ’ ಎಂದು ಜನರಿಗೆ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು ತಮ್ಮ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ. ಬಸವ ತತ್ವದ ಪರಿಪಾಲನೆಯ ಸರಳ ಜೀವಿಗಳು. ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸಿದ್ದ ಕಾಯಕ ಯೋಗಿಗಳು. ಹಲವಾರು ಪವಾಡಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದರು ಎಂದು ಜನರು ಈಗಲೂ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. `ಗಂಗಾವತಿ ಪಟ್ಟಣ ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಛೋಟಾ ಮುಂಬೈ ಆಗುತ್ತೆ’ ಅಂತ ಹೇಳಿದ್ದರಂತೆ. ಗಂಗಾವತಿ ನಗರದ ಶೀಘ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಕಂಡು ಜನರು ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ದಿವ್ಯವಾಣಿಯನ್ನು ಜ್ಞಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ.

ಸತತ ಮೂರು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳೇ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ರುದ್ರಮ್ಮ ವಂಶೋದ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಗಂಡು ಮಗುವಿಗೆ ಹಂಬಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು. ಆ ವರ್ಷ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಬಸವ ತಾತನ ಗದ್ದುಗೆಗೆ ಕಾಯಿ ಒಡೆಸಿಕೊಂಡು ಭಕ್ತಿಭಾವದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಕೈಜೋಡಿಸಿಕೊಂಡು ನಮಸ್ಕರಿಸಿದ್ದಳು. ಸೆರಗೊಡ್ಡಿಕೊಂಡು ಮನದಲ್ಲೇ, `ಶರಣರೇ, ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸಕ್ಕೆ ಬರುವಾಗ ನನ್ನ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಮಗುವಿರುವಂತೆ ಕರುಣಿಸಿರಿ, ಆಶೀರ್ವದಿಸಿರಿ’ ಎಂದು ಮನದುಂಬಿ ಬೇಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಳು. ಭಕ್ತಿ ಭಾವದಲ್ಲಿ ಪರವಶಳಾಗಿದ್ದ ಆಕೆ ಕ್ಷಣಹೊತ್ತು ಹಾಗೇ ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಹೆಸರನ್ನು ಜಪಿಸುತ್ತಾ ನಿಂತಿದ್ದಳು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ, ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು, `ತಥಾಸ್ತು’ ಎಂದಂಗಾಯಿತು. ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಕಣ್ತೆರೆದ ರುದ್ರಮ್ಮನಿಗೆ ಮೂರ್ತಿರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಮುಗುಳ್ನಗೆ ಬೀರುತ್ತಿದ್ದದನ್ನು ಕಂಡು ಪುಳಕಿತಳಾದಳು. ಹಾಗೇ ಕೈಮುಗಿದುಕೊಂಡು ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಹನ್ನೊಂದು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರಿಗೆ ದೀರ್ಘದಂಡ ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಕಿದ್ದಳು. 

ಅದೇನೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಕೃಪಾಶೀರ್ವಾದವೋ, ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ರುದ್ರಮ್ಮ ಹೊರಗಾಗಲಿಲ್ಲ. ನವಮಾಸಗಳು ತುಂಬಿದಾಗ ರುದ್ರಮ್ಮ ಗಂಡು ಮಗುವಿಗೆ ಜನ್ಮವಿತ್ತಳು. ಗಂಡು ಮಗುವೇನೋ ಹುಟ್ಟಿತು. ಆದರೆ ವಿಕಲಾಂಗ ಮಗು. ಸೂಲಗಿತ್ತಿ ಮಗುವನ್ನು ತೋರಿಸಿದಾಗ ರುದ್ರಮ್ಮ ಎದೆ ಒಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಷ್ಟೇ ಬಾಕಿ ಇತ್ತು. ಮಗುವಿನ ಎರಡೂ ಕಾಲುಗಳು ಮೊಣಕಾಲಿನಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಊನವಾಗಿದ್ದವು. ಕಸುವಿಲೆ ಬೆಳೆಯದ ಜೋಳದ ಹೊಲದಲ್ಲಿನ ದಂಟಿನಂತೆ ತಿಳುವಾಗಿದ್ದವು. `ಚೆನ್ನಬಸವೇಶಾ! ಎಂಥ ಅನ್ಯಾಯ ಮಾಡಿಬಿಟ್ಟೆಪ್ಪ…? ಗಂಡು ಮಗುವನ್ನೇನೋ ದಯಪಾಲಿಸಿದಿ. ಕೊಡೋದು ಕೊಟ್ಟಿ, ಇಂಥ ಕುಂಟು ಮಗುವನ್ನು ಕೊಡೋದಾ…? ಇಂಥ ಮಗುವನ್ನು ಸಾಕಿ-ಸಲಹುದೇಗೆ…? ಹುಟ್ಟುತ್ತಲೇ ಮಗು ಉಸಿರು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದರೆ ಚೊಲೋ ಇತ್ತೇನೋ…?’ ರುದ್ರಮ್ಮ ಅತ್ತು ಕರೆದಳು. `ಏಯ್ ಹುಚ್ಚೀ, ನೀನಿನ್ನು ಹಸಿಹಸಿ ಬಾಣಂತಿ. ಸುಮ್ಮಸುಮ್ಮನೇ ಅತ್ತು ಕರೆದು ನಿನ್ನ ಆರೋಗ್ಯ ಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಡ. ದೇವರ ಪ್ರಸಾದ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಸುಮ್ಮನಿರು’ ಎಂದು ಗಂಡ ಚೆನ್ನಪ್ಪ ಮತ್ತು ಅವರಿವರು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿದರು.

ಆ ರಾತ್ರಿ ಚೆನ್ನಬಸವ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ರುದ್ರಮ್ಮನ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರು. `ತಾಯಿ, ಈ ಮಗು ದೇವರ ಪ್ರಸಾದವೇ. ಚಿಂತಿಸಬೇಡ. ಹುಟ್ಟಿಸಿದ ದೇವರು ಹುಲ್ಲು ಮೇಯಿಸುವನೇ…? ಈ ಮಗು ಹುಟ್ಟು ಕುಂಟನಾಗಿದ್ದರೂ ಮುಂದೆ ಹೆತ್ತವರಿಗೆ ಹೆಸರು ತರುವಂಥಹವನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಬಸವಾದಿ ಶರಣರ ಆಶೀರ್ವಾದ ಈ ಮಗುವಿನ ಮೇಲಿದೆ. ಚಿಂತಿಸಬೇಡ’ ಎಂದೆನ್ನುತ್ತಾ ರುದ್ರಮ್ಮನ ತಲೆನೇವರಿಸಿ ಸಾಂತ್ವನ ಹೇಳಿದರಂತೆ. ರುದ್ರಮ್ಮನಿಗೆ ತಟ್ಟನೇ ಎಚ್ಚರವಾಗಿತ್ತಂತೆ. `ಚೆನ್ನಬಸವೇಶಾ, ನಿನ್ನ ಮಹಿಮೆ ಅಪಾರ. ನೀನಾಡಿಸಿದಂತೆ ನಾವಾಡುವವರು ಅಲ್ಲವೇ…?’ ಎಂದು ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಳು. ಚೆನ್ನಪ್ಪನಿಗೂ ಅಷ್ಟೇ ನಿರಾಸೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಹೊರಗೆ ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. `ಎಲ್ಲಾ ದೇವರಾಟ’ ಎಂದು ತನ್ನೊಳಗೆ ನುಂಗಿಕೊಂಡ. ಮಗುವಿಗೆ, `ಚೆನ್ನಬಸವ’ ಎಂದು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ, ಭಕ್ತಿಭಾವದಿಂದ ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದರು.  

`ಅಂಗಾಲಿಗೆ ಹೇಸಿಗೆ ಇಲ್ಲ, ಕರುಳಿಗೆ ನಾಚಿಕೆ ಇಲ್ಲ’ ಎಂಬಂತೆ ರುದ್ರಮ್ಮ ಬಂದಿದ್ದನ್ನು ಬಂದಾಂಗ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಎಲ್ಲ ಭಾರವನ್ನು ದೇವರ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿ ಚೆನ್ನಬಸವನ ಪಾಲನೆ-ಪೋಷಣೆಯಲ್ಲಿ ನಿರತಳಾದಳು. ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಮೂರು ತಿಂಗಳು ತುಂಬಿದಾಗ ಚೆನ್ನಬಸವ ತಾತನ ಮಠಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಮಗುವನ್ನು ತಾತನ ಪದತಲದಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಮಾಡಿಸಿ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ-ರುದ್ರಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳು. ಮೊದಲೇ ಬಡ ರೈತಾಪಿ ಕುಟುಂಬ ಚೆನ್ನಪ್ಪನದು. ಆರು ಎಕರೆ ಒಣ ಬೇಸಾಯದ ಜಮೀನು ಇತ್ತು. ತನ್ನ ಹೊಲದ ಜೊತೆಗೆ ಬೇರೆಯವರ ಒಂದಿಷ್ಟು ಜಮೀನನ್ನು ಕೋರಿಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಸಮಯ ಬಂದಾಗ ಒಂದಿಷ್ಟು ಕೂಲಿ-ನಾಲೀನೂ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ರುದ್ರಮ್ಮನಿಗೆ ಹೊಲದ ಕೆಲಸದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೂ ಇತ್ತು. ಜೊತೆಗೆ ಎಮ್ಮೆ-ಆಕಳು ಮೇಯಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುವ ಕೆಲಸವೂ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಹೊಲ-ಮನೆ, ಎಮ್ಮೆ-ಆಕಳು ಸಾಕುವ ಕೆಲಸದ ಹೊರೆಯ ಮಧ್ಯೆ ಮಕ್ಕಳು-ಮರಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯೂ ಇತ್ತು.

ವಿಕಲಾಂಗ ಮಗು ಹುಟ್ಟಿದಾಗ ನೆರೆಹೊರೆಯವರು, ಸಂಬಂಧಿಕರು, ಅವರಿವರು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನ ನೇರಕ್ಕೇ ಮಾತಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಇದೆ. ರುದ್ರಮ್ಮನ ಮೇಲೆ ಸಿಟ್ಟಿರುವ ಹೆಂಗಸರು ಇಲ್ಲ-ಸಲ್ಲದ್ದು ಹುಟ್ಟಿಸಿ ಏನೇನೋ ಮಾತಾಡಿ ತಮ್ಮೆದೆಯೊಳಗಿದ್ದುದನ್ನು ಕಾರಿಕೊಂಡು ಬಾಯಿ ಚಪಲ ತೀರಿಸಿಕೊಂಡು ಬೀಗಿದ್ದರು. 

`ಈ ರುದ್ರಿ ಏನೋ ತೆಪ್ ಮಾಡಿರ್ಬೇಕು. ಅದ್ರ ಫಲವೇ ಈ ಹೆಳವನಂತಿರುವ ಮಗು ಅಷ್ಟೇ.’

`ಯಾರ್ದೋ ಶಾಪದ ಫಲ ಈ ಕುಂಟ ಕೂಸು…’

`ದೇವ್ರಿಗೆ ಅಪಚಾರ ಮಾಡಿರ್ಬೇಕು.’

`ಹೊಟ್ಟಿಲಿದ್ದಾಗ ಈ ಭೋಸುಡಿ ಕಂಡಕಂಡಿದ್ದನ್ನು ತಿಂದಿರ್ಬೇಕು. ಬಾಯಿ ಕಟ್ಟೋ ಹೆಣ್ಣಲ್ಲ ಇವ್ಳು.’ 

`ಕಾಲಿಲ್ಲದ ಕೂಸನ್ನು ಕಟ್ಕೊಂಡು ಮುಂದೆಂಗ್ ಮಾಡ್ತಾಳೋ ಏನೋ? ಆ ದೇವ್ರೇ ಬಲ್ಲ…’

`ನಾನು ದುಡಿತೀನಿ… ನಾನು ದುಡಿತೀನಿ. ದುಡ್ದು ಮಕ್ಳಿಗೆ ಚೊಲೋತ್ನಾಗಿ ಓದಸ್ತೀನಿ ಅಂತ ಬಾಳ ಧಿಮಾಕು ಮಾಡ್ತಿದ್ಳು ಇವ್ಳು. ಈಗ ಚೊಲೋನೇ ಆತು ನೋಡು. ಕಾಲಿಲ್ಲದ ಮಗೂನ ಕಟ್ಕೊಂಡು ಅದೆಂಗ್ ದುಡಿತಾಳೋ ಏನೋ…?’ 

`ಸಾಯೋ ಮಟ ಈ ರುದ್ರಿ ಆ ಕೂಸಿನ ಜೊತಿಗೆ ಹೆಣ್ಗಾಡ್ಬೇಕು ಅಷ್ಟೇ. ಯಾವ್ದೋ ಜನ್ಮದ ಪಾಪದ ಫಲ ಈಗ ಅನುಭೋಗಿಸ್ಲಕತ್ಯಾಳ.’ ಹೀಗೆ ರುದ್ರಮ್ಮನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ನೋವಾಗುವಂಗೆ ಮಾತನಾಡುವವರ ಜೊತೆಗೆ ಆಕೆಯ ಕರುಣಾಜನಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮರುಗುವವರೂ ಇದ್ದರು.

`ರುದ್ರಮ್ಮನಂಥ ಒಳ್ಳೇ ಹೆಂಗ್ಸಿಗೆ ದ್ಯಾವ್ರು ಹೀಂಗ್ ಮಾಡ್ಬಾರ್ದಾಗಿತ್ತು…?’

`ದೇವ್ರು ಒಳ್ಳೆಯವ್ರಿಗೆ ಒಳ್ಳೇದೇ ಮಾಡ್ತಾನೆ ಅಂತ ಹೇಳ್ತಾರೆ. ಆದ್ರೆ ಅದು ರುದ್ರಮ್ಮನ ಪಾಲಿಗೆ ತಪ್ಪಾತು ನೋಡು. ರುದ್ರಮ್ಮ ಯಾರಿಗೆ ಕೆಟ್ಟದು ಮಾಡ್ಯಾಳ ಅಂತ ಆಕೀಗೆ ಈ ಶಿಕ್ಷೆ…? ಅಯ್ಯೋ ಪಾಪ!’

`ಮೂರು ಹೆಣ್ಣಿನ ಮ್ಯಾಲೆ ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಅಂತ ಗಂಡು ಮಗು ಹುಟ್ಟೈತೆ. ಆದ್ರೆ ದ್ಯಾವ್ರು ಇಂಥ ಅನ್ಯಾಯ ಮಾಡ್ಬಾರ್ದಗಿತ್ತು.’

`ನಮ್ ನಿಮ್ ಕೈಯಾಗೇನೈತಿ…? ಎಲ್ಲಾ ದೇವ್ರಿಚ್ಛೆ ಅಲ್ವೇನು…? ಒಳ್ಳೇದು, ಕೆಟ್ದು ದೇವ್ರಿಗೇ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು. ಅವ್ನಾಡ್ಸೋ ಗೊಂಬಿಗಳು ನಾವು.’ 

`ಕಾಲಿಲ್ಲದ ಇಂಥ ಕೂಸಿನ ಸಲಹುಕೆ ರುದ್ರಮ್ಮನಿಗೆ ದೇವ್ರು ನಾಕು ಕೈ ಕೊಟ್ಟಿದ್ರೆ ಚೊಲೋ ಇತ್ತೇನೋ…?’ ಹೀಗೆ ರುದ್ರಮ್ಮನಿಗೆ ಸಮಾಧಾನದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳುವವರೂ ಇದ್ದರು. ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ಮಗುವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಹೆತ್ತೊಡಲು ಆಗಲೇ ಗಟ್ಟಿ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿಯಾಗಿತ್ತು.

****

ಬೆಳೆದಂತೆಲ್ಲ ಚೆನ್ನಬಸವ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ತೆವಳುತ್ತಾ, ದೇಕುತ್ತಾ ಮುಂದೆ ಹೋಗತೊಡಗಿದ. ಮಲ್ಲಮ್ಮ, ಬಸಮ್ಮ, ಶಿವಮ್ಮ ಚೆನ್ನಬಸವನ ಮೂವರು ಅಕ್ಕಂದಿರು. ಮಲ್ಲಮ್ಮ, ಬಸಮ್ಮ ಇಬ್ಬರೂ ಚೆನ್ನಬಸವನನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಆಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಚಿಕ್ಕ ಅಕ್ಕ ಶಿವಮ್ಮ ಮಾತ್ರ, `ಶನಿ ಬಂದಂಗ ನೀನ್ಯಾಕೆ ನಮ್ ಮನಿಗೆ ಬಂದಿ? ನಿನ್ನಿಂದ ಅಪ್ಪ, ಅವ್ವನಿಗೆ ಬಾಳಾನೇ ತೊಂದ್ರೆ…’ ಅಂತ ಚೆನ್ನಬಸವನ ಮೇಲೆ ಹರಿಹಾಯುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅಂಥದ್ದೆಲ್ಲದ್ದಕ್ಕೂ ಚೆನ್ನಬಸವ ಸಿಟ್ಟಿಗೇ ಬರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಸುಮ್ಮನೇ ನಕ್ಕುಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ. ಚೆನ್ನಬಸವನ ಬಾಲ್ಯ ಸುಖದ ಸುಪ್ಪತ್ತಿಗೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಷ್ಟ-ಕಾರ್ಪಣ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಅವನ ಬಾಲ್ಯ ಮೆಲ್ಲಮೆಲ್ಲನೇ ಅರಳತೊಡಗಿತ್ತು. 

ಚೆನ್ನಬಸವನ ಅದೃಷ್ಟವೋ ಏನೋ? ಅವನ ಮನೆಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಬಸವಣ್ಣ ದೇವರ ಗುಡಿ ಇತ್ತು. ಆ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಂಗನವಾಡಿ ಶಾಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಚೆನ್ನಬಸವ ಕಾಲೆಳೆದುಕೊಂಡು ತೆವಳುತ್ತಾ ಬಸವಣ್ಣ ದೇವರ ಗುಡಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ. ಅವನು ದೇಕುತ್ತಾ ಹೋಗುವುದನ್ನು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡವರು ಎತ್ತಿಕೊಂಡುಹೋಗಿ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಇಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರೆಡೆ ಕೃತಜ್ಞತಾ ದೃಷ್ಟಿ ಬೀರುತ್ತಿದ್ದ ಚೆನ್ನಬಸವ. ಆ ವರ್ಷ ಒಂದಿಷ್ಟು ಅ, ಆ, ಇ, ಈ… ಕಲಿತ. 

ಹನುಮಂತರಾವ್ ಎನ್ನುವ ಸರಕಾರಿ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಯ ಶಿಕ್ಷಕರು ಚೆನ್ನಬಸವನ ಮನೆಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಬಾಡಿಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದರು. ಚೆನ್ನಬಸವ ಆಗಾಗ ದೇಕುತ್ತಾ ಹೋಗಿ ಅವರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇಣುಕುತ್ತಿದ್ದ. ಹನುಮಂತರಾವ್ ಗುರುಗಳು ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಅಕ್ಷರಾಭ್ಯಾಸ ಶುರುಮಾಡಿದರು. ರುದ್ರಮ್ಮನೇ ಮಾಸ್ತರ ಮನೆಗೆ ಹಾಲು, ಮೊಸರು, ಬೆಣ್ಣೆ, ತುಪ್ಪ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದುದು. ಆವಾಗಾವಾಗ ಮಜ್ಜಿಗೆ ಸಹಿತ. ಯಾವಾಗ ಮಾಸ್ತರರು ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಅಕ್ಷರಾಭ್ಯಾಸ ಶುರುಮಾಡಿದರೋ ಆಗಿನಿಂದ ರುದ್ರಮ್ಮ ಮಾಸ್ತರಿಗೆ ಉಚಿತವಾಗಿ ಹಾಲು, ಮೊಸರು ಇತ್ಯಾದಿ ಕೊಡತೊಡಗಿದಳು. ಮಾಸ್ತರರು ಎಷ್ಟೇ ಒತ್ತಾಯ ಮಾಡಿ ದುಡ್ಡು ಕೊಡಲು ಮುಂದಾದರೂ ರುದ್ರಮ್ಮ ದುಡ್ಡನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಎರಡೂ ಕುಟುಂಬಗಳ ನಡುವೆ ಏನೋ ಒಂಥರ ಅವಿನಾಭಾವ ಬೆಸುಗೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗತೊಡಗಿತ್ತು. ಹನುಮಂತರಾವ್ ಮಾಸ್ತರಿಗೆ ಚೆನ್ನಬಸವ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟವಾಗತೊಡಗಿದ. ಕಾಲಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಓದಿನಲ್ಲಿ ಅವನಿಗಿದ್ದ ಆಸಕ್ತಿ, ಕುತೂಹಲ, ಉತ್ಸಾಹ ಕಂಡು ಅವನಿಗೆ ವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಧಾರೆ ಎರೆಯಲು ಅವರಿಗೆ ಉತ್ಸಾಹ.

ಚೆನ್ನಬಸವ ಒಂದನೇ ತರಗತಿಗೆ ಹನುಮಂತರಾವ್ ಮಾಸ್ತರರ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡ. ಓದಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಚೂಟಿಯಾಗಿದ್ದ. ಜೊತೆಗೆ ತುಂಬಾ ವಿನಯವಂತ. ಕುರುಡರಿಗೆ, ಕುಂಟರಿಗೆ ಧಿಮಾಕು ಬಹಳ ಎಂಬ ಮಾತನ್ನು ಚೆನ್ನಬಸವ ಹುಸಿಮಾಡಿದ್ದ. `ಬೆಳೆವ ಸಿರಿ ಮೊಳಕೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡು’ ಎಂಬಂತೆ ಚೆನ್ನಬಸವನಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರತಿಭೆ ಬೆಳಗಲು ಮುಂದಾಯಿತು. ಓದಿನಲ್ಲಿ ಅವನು ತನ್ನದೇ ಆದ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸತೊಡಗಿದ. ಅವನ ತರಗತಿಯ ಕೆಲವು ಹುಡುಗರಿಗೆ ಕಬ್ಬಣದ ಕಡಲೆಯಾಗತೊಡಗಿದ. ಒಂದಿಷ್ಟು ಹುಡುಗರು ಅವನ ಅಂಗವೈಫಲ್ಯವನ್ನು ಕಂಡು ಏಟು ಮಾತಿಗೆ ಮುಂದಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬಂದಂತೆ ಕುಚೇಷ್ಟೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವನಲ್ಲಿದ್ದ ಆತ್ಮಸ್ಥೈರ್ಯವನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

`ಲೇ ಕುಂಟಾ, ಓದಿ ಅದೇನು ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡ್ತೀಯೋ…? ತವಳಿಕೋತ ಶಾಲೆಗೆ ಬರೋದ್ಕಿಂತ ಮನ್ಯಾಗ ಆರಾಮ ಇರಾಕಾಗಂಗಿಲ್ಲೇನು…?’

`ಲೇ ಚೆನ್ನಬಸ್ಯಾ…? ಸಾಲಿ ಕಲ್ತು ಏನ್ ಮಾಡ್ತೀಯಲೇ…? ಸುಮ್ನೇ ದನಕಾಯಾಕೋಗು.’

`ಅಬ್ಬಬ್ಬಾ! ಅದೇನು ಕಪಟ ನಯ-ವಿನಯ ತೋರ್ಸತಾನಪ್ಪಾ ಕಳ್ಳನ ಬಾಳು ಹುಳ್ಳುಳ್ಳಗ ಎಂಬಂತೆ…? ಅತಿ ವಿನಯಂ ಧೂರ್ತ ಲಕ್ಷಣಂ ಎಂಬುದು ಇವನನ್ನು ನೋಡಿಯೇ ಹೇಳಿರಬೇಕು’ ಎಂದು ಏಳನೇ ತರಗತಿಯ ಹುಡುಗರು ಚೆನ್ನಬಸವನನ್ನು ಮೂದಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

`ಕುಂಟ ಬಂದ್ನಪಾ ಕುಣುಕೋತ…’

`ಇವ ಒಬ್ಬ ಕುಂಟ ಶಾಲಿಗೆ ಬರ್ದಿದ್ರೆ ಶಾಲೆ ಏನು ಹಾಳು ಬೀಳ್ತಂತ ತಿಳ್ಕೊಂಡಾನೇನು…?’

ಇಂಥಹ ಕುಹಕಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನ ಹುಡುಗರಿಗೆ ಚೆನ್ನಬಸವನೆಂದರೆ ತುಂಬಾ ಅಚ್ಚು-ಮೆಚ್ಚು. ಅವನ ಶಿಸ್ತು, ನಯ-ವಿನಯ, ಅವನಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಮರುಳಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. 

`ಲೇ ಹುಡುಗರಾ, ಚೆನ್ನಬಸವ ಅಂಗವಿಕಲ ಅದಾನಂತ ಅವನಿಗ್ಯಾಕೆ ಗೋಳುಹೊಯ್ಕೊಳ್ತೀರಿ…?’

`ನಾವೆಲ್ಲ, ಅವ್ನಿಗೆ ಸಾಂತ್ವನ ಹೇಳ್ಬೇಕು. ಅದಾಗ್ದಿದ್ರೆ ಬಾಯ್ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಸುಮ್ಮನಾದ್ರೂ ಇರ್ಬೇಕು. ಅವನಿಗೆ ಧೈರ್ಯತುಂಬಿ ಅವನನ್ನು ನಾವು ಮುನ್ನಡೆಸಬೇಕಿದೆ.’

`ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಕಾಲು ಇಲ್ದಿದ್ರೂ ಓದಿನ್ಯಾಗ ಬಾಳ ಶಾಣ್ಯಾ ಅದಾನ. ಇಂದಲ್ಲ ನಾಳೆ ಅವ್ನು ನಮ್ಮ ಶಾಲೆಗೇ ಹೆಸ್ರು ತರ್ತಾನೆ.’ ಹೀಗೆ ಚೆನ್ನಬಸವನ ಪರವಾಗಿ ಮಾತಾಡೋ ಹುಡುಗರೂ ಇದ್ದರು. ಆದರೂ ಕೆಲವೊಂದು ಸಾರೆ ಚೆನ್ನಬಸವ ಅಧೀರನಾಗುತ್ತಿದ್ದ. ಆಗ ಹನುಮಂತರಾವ್ ಮಾಸ್ತರರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಜ್ಞಾಪಿಸಿಕೊಂಡು ಮೆಲುಕು ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದ. ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಾನೇ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ.

“ಚೆನ್ನಬಸವೂ, `ನಿನ್ನನ್ನು ಕಂಡು ಅಪಹಾಸ್ಯ ಮಾಡುವ, ನಿನ್ನಲ್ಲಿರುವ ನ್ಯೂನ್ಯತೆ ಕಂಡು ನಿನ್ನನ್ನು ಕೀಳಾಗಿ ಕಾಣುವ ಜನರ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕಿವಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಬೇಡ. ನಿನ್ನ ಪಾಲಿನ ಓದನ್ನು ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಓದು. ಒಂದಲ್ಲ, ಒಂದು ದಿನ ಈ ಓದು ನಿನ್ನ ಅಂಗವೈಕಲ್ಯತೆಯನ್ನು ಮರೆಸಿ ನಿನ್ನನ್ನು ಎತ್ತರದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ಜಗತ್ತು ನಮಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯವೇ ಹೊರತು ನಾವು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯವಲ್ಲ. ನಿನ್ನನ್ನು ನೀನು ಮತ್ತೊಬ್ಬರಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಡ. ಇದು ನಿನಗೆ ನೀನೇ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಪಮಾನ. ಅದೇ ರೀತಿ ಜಾತಕ ನೋಡಿ ನಿನ್ನ ಭವಿಷ್ಯ ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಯಾವ ಶಕ್ತಿಯಿಂದಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ನೀನು ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿದರೆ ನಿನ್ನ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ನೀನೇ ಬರೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಬಂದಿದ್ದನ್ನು ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಎದುರಿಸು’ ಎಂದು ಹನುಮಂತರಾವ್ ಮಾಸ್ತರರು ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡುತ್ತಾ ಅವನೆದೆಯಲ್ಲಿ ಧೈರ್ಯ ತುಂಬುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು ಆಗಾಗ. ಕಾಲಿಲೇ ದೇಕುತ್ತಾ ಶಾಲೆಗೆ ಬರುವ ಚೆನ್ನಬಸವನನ್ನು ಕಂಡು ಹನುಮಂತರಾವ್ ಮಾಸ್ತರ್ ತಾವೇ ಅವನಿಗೆ ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಊರುಗೋಲುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಅಡ್ಡಾಡಲು ಅನುಕೂಲವಾಗಿತ್ತು. 

**** 

ಶಾಲೆಯ ಬಹುತೇಕ ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಚೆನ್ನಬಸವ ನೆಚ್ಚಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾದ. ಹನುಮಂತರಾವ್ ಮಾಸ್ತರರು ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಮನೆಪಾಠ ಮಾಡತೊಡಗಿದರು. ಮಾಸ್ತರರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಹೊತ್ತು ಕಳೆಯತೊಡಗಿದ. ಮಾಸ್ತರವರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ಮನಸ್ಸುಗೊಟ್ಟು ಅಭ್ಯಸಿಸತೊಡಗಿದ. ಚೆನ್ನಬಸವ ತನ್ನ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಂಕಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಹತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದ. ವಿಷಯ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ, ಓದುವ ಹಂಬಲ, ಛಲವಿತ್ತು ಅವನಲ್ಲಿ.

ಐದನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಬಸವ ತರಗತಿಗೆ ಆರನೆಯವನಾಗಿ ತೇರ್ಗಡೆಯಾದ. ಅವನಲ್ಲಿದ್ದ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಮೂಕವಿಸ್ಮಿತರಾದ ಪಂಚಾಯಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮಾಲೀಗೌಡರು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಪೆಡ್ಲ್ ಹಾಕಿ ನಡೆಸುವ ಮೂರು ಗಾಲಿಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸೈಕಲ್ ರಿಕ್ಷಾದಂಥಹ ವಾಹನವನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಾಗ ಚೆನ್ನಬಸವನ ಕಣ್ಣಾಲಿಗಳು ತೇವಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಅವರ ಪಾದಸ್ಪರ್ಶಿಸಿ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ. ಮಗನ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಕಂಡ ರುದ್ರಮ್ಮನಿಗೆ ಎದೆತುಂಬಿ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. `ಎಲ್ಲವೂ ಚೆನ್ನಬಸವ ತಾತನ ಕೃಪಾಶೀರ್ವಾದ’ ಎಂದೇ ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಬೀಗುತ್ತಿದ್ದಳು. ಚೆನ್ನಪ್ಪನಂತೂ ಮಗನ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು ಸರೀಕರದವರ ಜೊತೆಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ಸಂಭ್ರಮಿಸಿದ್ದೇ ಸಂಭ್ರಮಿಸಿದ್ದು. 

ಚೆನ್ನಬಸವ ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಮುಖ ಹರೆಯದ ಕಾಂತಿಯಿಂದ ಮಿನುಗತೊಡಗಿತ್ತು. ತೆಳ್ಳನೆಯ ಮೈಕಟ್ಟಿನ ಎಣ್ಣೆಗೆಂಪಿನ ಮೈಬಣ್ಣದ ಹುಡುಗನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮೀಸೇ ಚಿಗುರೊಡೆಯತೊಡಗಿತ್ತು. ಪಾಠದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಬಸವನ ಯಶೋಗಾಥೆ ಮುಂದುವರಿಯತೊಡಗಿತ್ತು. ಎಸ್ಸೆಸ್ಸೆಲ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಸಾದ ಚೆನ್ನಬಸವ ತರಗತಿಗೆ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸ್ಥಾನ ಗಿಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ. ಅಂಕಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹನುಮಂತರಾವ್ ಮಾಸ್ತರ ಪದತಲದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಶಿರಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಹಾಕಿದ್ದ. `ಗುರುಗಳೇ, ಇದು ನನ್ನ ಸಾಧನೆಯಿಂದಲ್ಲ, ನಿಮ್ಮ ಆಶೀರ್ವಾದದಿಂದ ಲಭಿಸಿದ್ದು ಎಂದಿದ್ದ ಸಜಲನೇತ್ರನಾಗಿ. ಮಾಸ್ತರ್ ಅವನನ್ನು ಬಿಗಿದಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಬೆನ್ನುತಟ್ಟುತ್ತಾ, `ಚೆನ್ನಬಸವಾ, ಇದು ನಿನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನ, ಪರಿಶ್ರಮದ ಫಲ. ನನ್ನದೇನಿದ್ದರೂ ತುಸು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಅಷ್ಟೇ’ ಎಂದಿದ್ದರು ಸಂತೋಷದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆಯಲ್ಲಿ. ಚೆನ್ನಪ್ಪ-ರುದ್ರಮ್ಮರ ಸಂತೋಷಕ್ಕೆ ಮೇರೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ನಮಸ್ಕರಿಸಿದ ಮಗನನ್ನು ಬಿಗಿದಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಮುದ್ದಾಡಿದ್ದರು. ತನ್ನ ಅಂಗವೈಕಲ್ಯತೆಯನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿನಿಂತು ಹುಡುಗ ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಯಶಸ್ಸು ಗಳಿಸಿದ್ದನ್ನು ಕೊಂಡಾಡದವರೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ವಿಕಲಚೇತನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಚೆನ್ನಬಸವ ಮಾದರಿಯಾದ. ಸರಕಾರಿ ಪದವಿಪೂರ್ವ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕಲಾ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪಿಯುಸಿ ಪಾಸಾದ. ಹಾಗೇ ಡಿಎಡ್‍ನ್ನೂ ಮಾಡಿಕೊಂಡ. ವಿಕಲಚೇತನ ಮೀಸಲಾತಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸರಕಾರಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕನಾಗಿಯೂ ನೇಮಕಗೊಂಡ. 

ಚೆನ್ನಬಸವ ಇಪ್ಪತ್ತೈದರ ತುಂಬು ಯೌವನದ ತರುಣ. ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಅವನ ಜೀವನ ಹೇಗೋ ರೂಪುಗೊಂಡುಬಿಟ್ಟಿತು. ಅಕ್ಕಂದಿರೆಲ್ಲರೂ ಮದುವೆಯಾಗಿ ಕೊಟ್ಟ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಚೆನ್ನಮ್ಮ-ರುದ್ರಪ್ಪ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಚೆನ್ನಬಸವನ ಮದುವೆಯದೇ ಚಿಂತೆಯಾಯಿತು. ಮದುವೆಗೆ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನೂ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಯಾರೂ ಅಂಗವಿಕಲ ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮಗಳನ್ನು ಕೊಡಲು ಮುಂದಾಗಲಿಲ್ಲ. ಛಲಬಿಡದ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮನಂತೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನ ಮುಂದುವರೆಸಿದ್ದರು. ರುದ್ರಮ್ಮನಿಗೆ ತನ್ನ ಅಣ್ಣ ಮಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಕೊಡುವನು ಎಂಬ ಆಸೆ ಇತ್ತು. ಅವಳ ಅಣ್ಣ, ಅವನ ಮಗಳು ಅವಳಾಸೆಗೆ ತಣ್ಣೀರೆರೆಚಿದರು. `ಏಯ್ ಮೂಳಾ, ನಿನ್ನ ಕುಂಟ ಮಗನಿಗೆ ನನ್ನ ಮಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಜೀವನಪರ್ಯಂತ ಕಣ್ಣೀರಲ್ಲಿ ಕೈತೊಳೆಯುತ್ತಾ ನರಕ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರು ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕೇನು…? ನಿನಗೆಲ್ಲೋ ಹುಚ್ಚು. ಏನೋ ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವನಿಗೆ ನೌಕರಿ ಸಿಕ್ಕಿರಬಹುದು ಅಷ್ಟೇ. ಗಂಡನ ನೌಕರಿಯಿಂದಷ್ಟೇ ಹೆಣ್ಣಿನ ಮೈಮನಸ್ಸು ತಣಿಯಲಾರವು. ನನ್ನ ಮಗಳೋ ಚೆಂದನದ ಗೊಂಬೆ. ಎರಡೂ ಕಾಲಿಲ್ಲದ ಅವನಿಗೆ ನನ್ನ ಮಗಳನ್ನು ಕೊಡುವ ತಪ್ಪು ಮಾಡಲಾರೆ. ನನ್ನ ಮಗಳು ಒಳ್ಳೇ ಸಿರಿವಂತರ ಮನೆಯ ಸೊಸೆಯಾಗುವ ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ’ ಎಂದು ರುದ್ರಮ್ಮನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಘಾಸಿಮಾಡಿದ್ದಳು.

ಅವಳ ಮಗಳೂ ಚಾಟಿ ಏಟಿನಂಥ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡಿದ್ದಳು. ರುದ್ರಮ್ಮ ತೆಪ್ಪಗಾಗಬೇಕಾಯಿತು. ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟಾಯಿತು, ಇಪ್ಪತ್ತೊಂಭತ್ತಾಯಿತು, ಮೂವತ್ತಕ್ಕೆ ಸಮೀಪಿಸತೊಡಗಿದ. ಎಲ್ಲೂ ಸಂಬಂಧಗಳು ಕುದುರಲಿಲ್ಲ. ತಾಯಿಯ ಮನದಲ್ಲಿದ್ದ ಕೊರಗನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ ಚೆನ್ನಬಸವ ಒಂದು ದಿನ, `ಅವ್ವಾ, ನೀನು ನನ್ನ ಮದುವೆಗಾಗಿ ಚಿಂತೆ ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಕೊರಗಬೇಡ. ಆ ಚೆನ್ನಬಸವ ತಾತ ಆಜನ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಯಾಗಿದ್ದ. ಈ ಚೆನ್ನಬಸವನೂ ಹಾಗೇ ಇದ್ದುಬಿಡುತ್ತಾನೆ ಅಷ್ಟೇ. ನನಗೆ ಮದುವೆಯ ಯೋಗವಿದ್ದರೆ ಮದುವೆ ಆಗೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ತಪ್ಪಿಸಲು ಯಾರಿಂದಲೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಕಾಲ ನಿರ್ಣಯದಂತೆ ಆ ಕಾಲಕ್ಕೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಅಪ್ಪಾಜಿ, ನೀನು ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಿರಿ. ತಾಳ್ಮೆ ಇರಲಿ. ಸುಮ್ಮನೇ ಚಿಂತಿಸಿ ಫಲವಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ವೇದಾಂತಿಯಂತೆ ಹೇಳಿ ತಾಯಿಯನ್ನು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ರುದ್ರಮ್ಮ ತನ್ನ ಆರಾಧ್ಯ ದೈವ ಚೆನ್ನಬಸವ ತಾತನ ಮೊರೆ ಹೊಕ್ಕಳು. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದಂತೆ ಆ ವರ್ಷವೂ ರುದ್ರಮ್ಮ ತಾತನ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಹೋದಳು. ತಾತನ ಪಾದಪದ್ಮಗಳಿಗೆ ಹಣ್ಣು, ಕಾಯಿ ಅರ್ಪಿಸಿ, `ತಂದೆ ಹಾಲಲ್ಲಾದರೂ ಹಾಕು, ನೀರಲ್ಲಾದರೂ ಹಾಕು. ಚೆನ್ನಬಸವನ ಕಲ್ಯಾಣ ನಿನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿದೆ. ಅವನಿಗೆ ಮದುವೆಯ ಭಾಗ್ಯ ಕರುಣಿಸು’ ಎಂದು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೇಳಿಕೊಂಡಳು. `ಮಗಳೇ, ಚಿಂತೆ ಬೇಡ. ಅವನಿಗೆ ಮದುವೆ ಆಗುವ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಆಗುತ್ತದೆ’ ಎಂದು ತಾತ ಹೇಳಿದಂತೆ ಅನಿಸಿದಾಗ ಶಿರಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರಹಾಕಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಕದಲಿದ್ದಳು.

ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಬಸವ ದೂರ ಶಿಕ್ಷಣ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಬಿಎ, ಬಿಎಡ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟ.    ಪಕ್ಕದೂರಿನ ಬಡ ಮನೆತನದ ಮಾಲಾ ಎಂಬ ಹುಡುಗಿಯ ಸಂಬಂಧವೊಂದು ಬಂತು. ಹುಡುಗಿ ಪಿಯುಸಿ ಮಟ ಓದಿಕೊಂಡಿದ್ದಳು. ಮೊನ್ನೆಮೊನ್ನೆಯಷ್ಟೇ ಅವಳಿಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ತುಂಬಿದ್ದವು. ಅವಳನ್ನು ವರಿಸಲು ಯಾವ ಹುಡುಗನೂ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಲಿಲ್ಲವಂತೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವಳು ಒಂದಿಷ್ಟು ಕಪ್ಪು, ಹಲ್ಲುಬ್ಬಿ, ಮೆಳ್ಳಗಣ್ಣಿನವಳು ಜೊತೆಗೆ ಪೀಚುಪೀಚು. ಆದರೂ ಚೆನ್ನಬಸವನಿಗೆ ಮಾಲಾ ಇಷ್ಟವಾದಳು. ಮಾಲಾಳಿಗೆ ಚೆನ್ನಬಸವ ಇಷ್ಟವಾದ. ಶುಭ ಮುಹೂರ್ತದಲ್ಲಿ ಮಾಲಾ-ಚೆನ್ನಬಸವ ಸತಿಪತಿಗಳಾದರು. ಅಂತೂ ಚೆನ್ನಬಸವ ಸಂಸಾರಿಯಾದ. ಅವನ ಅಂಗವೈಕಲ್ಯ ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ರುದ್ರಮ್ಮ-ಚೆನ್ನಮ್ಮ ದಂಪತಿಗಳು ಒಂದಿಷ್ಟು ನಿರಾಳರಾದರು. ಮಾಲಾ ಅತ್ತೆ-ಮಾವನವರ ಬೇಕು-ಬೇಡಗಳನ್ನು ಅರಿತು ನಡೆಯುವ ಸೊಸೆಯಾದಳಲ್ಲದೇ ಗಂಡನ ಮನದಿಚ್ಛೆಯನರಿತು ನಡೆಯುವ ಮುದ್ದಿನ ಮಡದಿಯೂ ಆದಳು. ಮುದ್ದಾದ ಮೂರು ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ತಾಯಿಯಾದಳು.

“ಏನ್ರೀ, ಕೈಕಾಲು, ಮುಖ ತೊಳ್ಕೊಂಡು ಊಟಕ್ಕೆ ಬರ್ತೀನಂತ ಹೇಳಿ ಮೇಲೆದ್ದವರು ಮತ್ತೆ ಏನನ್ನೋ ಗೇನಿಸಿಕೊಳ್ತಾ ಕುಂತ್ಬಿಟ್ಟಿರ್ವಿರಲ್ಲ…?” ಮಾಲಾ ಚೆನ್ನಬಸವಪ್ಪನ ತೋಳಿಡಿದು ಅಲುಗಾಡಿಸಿದಾಗಲೇ ನೆನಪಿನ ಸುರುಳಿ ಬಿಚ್ಚಿಟ್ಟು ಹೆಂಡತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆಹಾಕಿದ. 

• ಶೇಖರಗೌಡ ವೀ ಸರನಾಡಗೌಡರ್, ತಾವರಗೇರಾ-583279, ತಾ : ಕುಷ್ಟಗಿ, ಜಿ : ಕೊಪ್ಪಳ.