ಮಿರ್ಚಿ-ಮಂಡಕ್ಕಿ

ಸಾಯಂಕಾಲ ಐದುವರೆಯ ಸಮಯ. ಸೂರ್ಯ ಇಳಿಜಾರಿನ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ಸಾಗಿದ್ದ, ಎಂದಿನಂತೆ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮಿರ್ಚಿ-ಬಜಿ ದುಕಾನ್ ಇಂದೂ ಐದೂವರೆಗೆ ಶುರುವಾಗ ತೊಡಗಿತ್ತು. ಅಮೀನಾಬಿ ಇಂದು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಎಂಟರಿಂದ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಎರಡು ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ಅನಂತರಾವ್ ದೇಸಾಯಿಯವರ ತೋಟಕ್ಕೆ ಕೂಲಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಬಂದಿದ್ದಳು. ತೋಟದಿಂದ ಬಂದವಳು ಹೊಟ್ಟೆಯನ್ನು ತಣಿಸಿಕೊಂಡು ಒಂದಿಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ಹಾಗೇ ಸಣ್ಣ ನಿದ್ದೆ ತೆಗೆದು ಮಿರ್ಚಿ ಹಾಕಲು ತಯಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಳು. ಈಳಿಗೆಮಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಸಿಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಸೀಳಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಉಪ್ಪು-ಜೀರಿಗೆ ಪುಡಿಯನ್ನು ತುಂಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡಳು. ಹಸಿಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯ ಒಂಥರ ಸಹನೀಯ ಘಾಟು ಹಿಡಿಯಿತು. ಅಷ್ಟು ಖಾರವೂ ಅಲ್ಲದ, ತೀರಾ ಸಪ್ಪಗೂ ಅಲ್ಲದ ನಾಲ್ಕೈದು ಇಂಚು ಉದ್ದನೆಯ ಸಪೂರವಾದ ಹಸಿಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ತಾನೇ ಖುದ್ದು ಆರಿಸಿಕೊಂಡು ತರುತ್ತಿದ್ದಳು. ಉಪ್ಪು-ಜೀರಿಗೆ ಪುಡಿಯ ಮಸಾಲೆ ವಾಸನೆಯೂ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಕಡಾಯಿ ತೆಗೆದು ಅದಕ್ಕೆ ಎಣ್ಣೆಹಾಕಿ ಒಲೆ ಹೊತ್ತಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಹಸಿಕಡಲೆಬೇಳೆ ಹಿಟ್ಟನ್ನು ಮಿರ್ಚಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಹದದಲ್ಲಿ ಕಲಸಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿದಳು. ಮನೆಯ ಮುಂದಿನ ಕಟ್ಟೆಯ ಒಂದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಿರ್ಚಿ ಕರಿಯುತ್ತಾಳೆ. ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಕುಡಿಯಲು ಎರಡು ನೀರಿನ ಕ್ಯಾನ್‍ಗಳು, ಜೊತೆಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಸ್ಟೀಲ್ ಲೋಟಗಳನ್ನೂ ತಂದಿಟ್ಟಳು ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ. ಮಿರ್ಚಿ ಹಾಕಿಕೊಡಲು ಒಂದಿಷ್ಟು ಪೇಪರ್ ಪ್ಲೇಟ್‍ಗಳನ್ನು ಪಕ್ಕಕ್ಕಿಟ್ಟುಕೊಂಡಳು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹುಡುಗ ಶಾಮಮೂರ್ತಿ ಅಮೀನಾಬಿಗೆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗಲು ಬಂದ. ಗಿರಾಕಿಗಳು ಕೂಡಲಿಕ್ಕೆ ಇದ್ದ ಎರಡು ಬೆಂಚುಗಳನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸಿ ಕಟ್ಟೆಯ ಮುಂದೆ ಆಕಡೆಗೆ ಒಂದು, ಈಕಡೆಗೆ ಒಂದು ಜೋಡಿಸಿಟ್ಟ. ಶಾಮಮೂರ್ತಿ ರಂಗಪ್ಪ ನಾಯಕನ ಮಗ. ಎಸ್ಸೆಸ್ಸೆಲ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಓದುವ ಹುಡುಗ. ದಿನಾಲೂ ಐದೂವರೆಯಿಂದ ಏಳೂವರೆಯವರೆಗೆ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಜೊತೆಗಿದ್ದು ಅಮೀನಾಬಿ ಕರಿದು ಕೊಡುವ ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಮಿರ್ಚಿಗಳನ್ನು ಪೇಪರ್ ಪ್ಲೇಟಿನಲ್ಲಿಟ್ಟು ಗ್ರಾಹಕರ ಕೈಗೆ ಕೊಡುವ ಕೆಲಸ ಅವನದು. ಮಿರ್ಚಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಅಮೀನಾಬಿ ಗರಿಗರಿಯಾದ, ರುಚಿಯಾದ, ಶುಚಿಯಾದ ಕುರುಂ ಕುರುಂ ಎನ್ನುವ ಮಸಾಲೆ ಚುರುಮರಿಗಳನ್ನೂ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು. ಮಂಡಕ್ಕಿಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಎಣ್ಣೆ, ಜೀರಿಗೆ, ಸಾಸಿವೆ, ಉಪ್ಪು, ಕರಿಬೇವು, ಬೊಳ್ಳೊಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಹಾಕಿ ಕಡಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಸೌಟಿನಿಂದ ಕೈಯಾಡಿಸಿ ಗರಿಗರಿಯಾಗುವಂತೆ ಬಿಸಿಮಾಡಿಟ್ಟು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸ್ಟೀಲ್ ಡಬ್ಬಿಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾಳೆ. ಒಂದು ಹಿಡಿ ಮಂಡಕ್ಕಿಯನ್ನು ಕರಿದ ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಮಿರ್ಚಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಹಾಕಿಕೊಡುತ್ತಾಳೆ. ಈರುಳ್ಳಿ ಬಜಿಯನ್ನೂ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಳಾದರೂ ಅದು ಆಗೊಮ್ಮೆ, ಈಗೊಮ್ಮೆ ಅಷ್ಟೇ. ಆಗಲೇ ಗಿರಾಕಿಗಳು ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮನೆಯ ಮುಂದೆ ಜಮಾಯಿಸತೊಡಗಿದ್ದರು.

                ಅಮೀನಾಬಿ ಉಪ್ಪು-ಜೀರಿಗೆ ತುಂಬಿದ ಸಪೂರ ಹಸಿಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಹದವಾಗಿ ಕಲಸಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ಹಸಿಕಡಲೇಬೇಳೆಯ ಹಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಎದ್ದಿ ಕಡಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಕುದಿಯುತ್ತಿರುವ ಎಣ್ಣೆಗೆ ಹಾಕತೊಡಗಿದಳು. ಕತಕತನೇ ಕುದಿಯುವ ಎಣ್ಣೆಯ ಶಬ್ದದ ನಿನಾದದ ಜೊತೆಗೆ ಹಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕಲಸಿದ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಲೇ ಹೊರಡುವ ಚುಂಯ್‍ಗುಡುವ ಶಬ್ದ ನಿನಾದಿಸತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಒಂಥರ ವಿಶೇಷ ಸುವಾಸನೆ. ಹದವಾಗಿ ಬೆಂದ ಮಿರ್ಚಿಗಳನ್ನು ಜಾಲಿ ಸೌಟಿನಲ್ಲಿ ತೆಗೆದು ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಇಳಿಯಲು ಬಿಡುತ್ತಾಳೆ. ಮೊದಲ ಒಬ್ಬಿಯಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಮಿರ್ಚಿಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡನ್ನು ಭೂದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿ ಉಳಿದ ಗರಿಗರಿ ಮಿರ್ಚಿಗಳನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಮ್ ಪರಾತದಲ್ಲಿ ಹಾಕುತ್ತಾಳೆ. ಮುಂದಿನ ಕೆಲಸ ಶಾಮಮೂರ್ತಿಯದು. ಗರಿಗರಿಯಾದ ಬಿಸಿಬಿಸಿ, ಘಮಘಮಿಸುವ ಸುವಾಸನೆಯುಕ್ತ ಸ್ವಾದಿಷ್ಟ ಮಿರ್ಚಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಸಾಲೆ ಮಂಡಾಳನ್ನು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಕೊಡಲು ಶುರುಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ಪ್ಲೇಟಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಮಿರ್ಚಿ, ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಂಡಕ್ಕಿ. ಎಲ್ಲಾ ವಯೋಮಾನದ ಜನರು ಮಿರ್ಚಿ ತಿನ್ನಲು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ವಿಶೇಷ ಸುವಾಸನೆಯುಕ್ತ ಗರಿಗರಿ ಮಿರ್ಚಿಗಳನ್ನು ಬಾಯಿಚಪ್ಪರಿಸಿಕೊಂಡು ತಿನ್ನುವುದೇ ಖುಷಿಯ ಸಂಗತಿ ಜನರಿಗೆ. ಬಾಯಲ್ಲಿಡುತ್ತಲೇ ಕರಗುವ ಮಿರ್ಚಿಗಳನ್ನು ಕರಂ… ಕುರಂ… ಎಂದು ಶಬ್ದಮಾಡುತ್ತ ತಿನ್ನುವ ಗ್ರಾಹಕರ ನೋಟವೇ ನೋಡಲು ಚೆಂದ. ಕೆಲವೊಬ್ಬರು ಎರಡೆರಡು ಪ್ಲೇಟ್ ಮಿರ್ಚಿ ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆ. ರತ್ನಾಪೂರದಲ್ಲಿ ಮಿರ್ಚಿ ಬೇರೆ ಹೋಟೆಲುಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತವೆಯಾದರೂ ಅವು ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮಿರ್ಚಿಯ ರುಚಿಗೆ ಸಮೀಪ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಮೀನಾಬಿಯ ಅಂಗಡಿಯ ಮಿರ್ಚಿಯ ಟೇಸ್ಟೇ ಬೇರೆ. ಹೋಗುವಾಗ ಕೆಲವೊಬ್ಬರು ಮನೆಯವರಿಗಾಗಿ ಪಾರ್ಸಲ್ ಕಟ್ಟಿಸಿಕೊಂಡೂ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಗ್ರಾಹಕರು ಕೊಡುವ ಹಣವನ್ನು ಇಸಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ಚಿಲ್ಲರೆ ಕೊಡುವುದೂ ಶಾಮಮೂರ್ತಿಯದೇ ಕೆಲಸ.

                ರತ್ನಾಪೂರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಸಾವಿರದಿನ್ನೂರು ಮನೆಗಳು. ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಸುಮಾರು ಐದು ಸಾವಿರದಷ್ಟು. ರತ್ನಾಪೂರದಲ್ಲಿ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಸ್ವಾದಿಷ್ಟವಾದ ಮಿರ್ಚಿ-ಬಜಿ ಎಂದರೆ ತುಂಬಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ. ಲಿಂಗಾಯಿತರು, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು, ದೇವಾಂಗದ ಮನೆಯ ಹೆಂಗಸರೂ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮಿರ್ಚಿಬಜಿಯನ್ನು ಪಾರ್ಸಲ್ ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಾಯಿ ಚಪ್ಪರಿಸಿಕೊಂಡು ಮೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಆಗ ಯಾವ ಜಾತಿಯವರಿಗೂ ಯಾವ ಮಡಿವಂತಿಕೆಯೂ ಅಡ್ಡ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ರುಚಿರುಚಿಯಾದ ಮಿರ್ಚಿ ತಿನ್ನುವುದಷ್ಟೇ ಗುರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಿರ್ಚಿ ತಿಂದ ನಂತರ ಖಾಲಿ ಪೇಪರ್ ಪ್ಲೇಟ್‍ಗಳನ್ನು ಹಾಕಲು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬ್ಯಾರಲ್‍ನ್ನೇ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಗಿರಾಕಿಗಳು ಮಿರ್ಚಿ ತಿಂದ ನಂತರ ಖಾಲಿ ಪ್ಲೇಟ್‍ಗಳನ್ನು ಎಲ್ಲೂ ಬೀಸಾಡದೇ ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಆ ಬ್ಯಾರಲ್‍ನಲ್ಲೇ ಹಾಕುವುದನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದೂ ವಿಶೇಷ. ಏಳೂವರೆಗೆಲ್ಲಾ ಅಂಗಡಿ ಬಂದ್‍ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ ಅಮೀನಬಿ. ಶಾಮಮೂರ್ತಿ ಕಟ್ಟೆ ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡಿ ಬೆಂಚುಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿಟ್ಟು ಬ್ಯಾರಲ್‍ನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಪ್ಲೇಟ್ಗಳನ್ನು ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಇರುವ ಪಂಚಾಯಿತಿಯ ಕಸದ ತೊಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅಮೀನಾಬೀ ಕಡಾಯಿ, ಹಿಟ್ಟು ಕಲೆಸಿದ ಬೋಗುಣಿ, ಇನ್ನಿತರ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಶಾಮಮೂರ್ತಿ ಮನೆಗೆ ಹೊರಡುವಾಗ ವ್ಯಾಪಾರ ಆರೇಳು ನೂರು ರೂಪಾಯಿ ಮೇಲೆ ಆಗಿದ್ದರೆ ನೂರು ರೂಪಾಯಿನೋ, ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದರೆ ಕಡಿಮೆ ಎಂದರೂ ಐವತ್ತು ರೂಪಾಯಿನೋ ಅವನ ಜೇಬಿನಲ್ಲಿಟ್ಟು ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾಳೆ ಅಮೀನಾಬಿ. ಹಾಗೇ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಿರ್ಚಿ, ಚುರುಮರಿಯ ಪೊಟ್ಟಣವನ್ನೂ ಅವನ ಕೈಗಿಡುತ್ತಾಳೆ. `ತಾನೂ ಬದುಕಬೇಕು, ಬೇರೆಯವರೂ ಬದುಕಬೇಕು’ ಎಂಬುದು ಅಮೀನಾಬಿಯ ಜೀವನ ತತ್ವ. ಅಮೀನಾಬಿ ಈಗ ಐವತ್ತೈದರ ಇಳಿವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ನೆರೆಹೊರೆಯವರ ಕಷ್ಟ-ಸುಖಕ್ಕೆ ಅಮೀನಾಬಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಟೊಂಕಕಟ್ಟಿ ನಿಂತಿರುತ್ತಿದ್ದಳು. ಊರವರೆಲ್ಲರೂ ಆಕೆಯನ್ನು, `ಅಮೀನಮ್ಮ, ಅಮೀನಮ್ಮ’ ಎಂದು ಬಾಯ್ತುಂಬಾ ಕರೆಯುವುದು ರೂಢಿ.

                ಏಳರ ನಂತರ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳ ಪ್ರವಾಹ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ನಂತರ ಕೆಲವೊಂದಿಷ್ಟು ಮನೆಯ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳೂ ಮಿರ್ಚಿ ತಿನ್ನಲು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಅಮೀನಾಬಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಕೂಲಿಗೆ ಹೋಗುವ ಆ ಓಣಿಯ ಹೆಂಗಸರಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕರು ವಾರದಲ್ಲಿ ಎರಡು-ಮೂರು ದಿನವಾದರೂ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಮಿರ್ಚಿಯ ಸವಿ ಉಣ್ಣುವುದು ವಿಶೇಷ. ಆಗ ಅಮೀನಾಬಿ ಪ್ಲೇಟಿಗೆ ನಾಲ್ಕೇ ಮಿರ್ಚಿ ಅಂತಲ್ಲ, ಒಂದೋ, ಎರಡೋ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಮಿರ್ಚಿ ಹಾಕಲು ಶಾಮಮೂರ್ತಿಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ. ಒಬ್ಬಿಬ್ಬರು ದುಡ್ಡು ಕೊಡದಿದ್ದರೂ ದುಡ್ಡು ಕೊಡಿರಿ ಎಂದು ತಾಕೀತುಮಾಡಿ ಕೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂಥರ ಅವಿನಾಭಾವ ಬೆಸುಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಕೊನೆಕೊನೆಗೆ ಗಿರಾಕಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಹಿಟ್ಟು ಕಲೆಸಿ ಮಿರ್ಚಿ ಹಾಕುತ್ತಾಳೆ. ಅದರಿಂದ ದಿನದ ಕೊನೆಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಮಿರ್ಚಿಗಳು ಉಳಿಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ವೆಸ್ಟೇಜ್ ಎಂಬುದೇ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೇನಾದರೂ ಲೆಕ್ಕತಪ್ಪಿ ಉಳಿದರೆ ಅಮೀನಾಬಿ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಮನೆಯವರಿಗೆ ಉಚಿತವಾಗಿ ರವಾನೆ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತಾಳೆ. `ಕೈ ಕೆಸರಾದರೆ ಬಾಯಿ ಮೊಸರು’; `ಕಾಯಕವೇ ಕೈಲಾಸ’; `ದುಡಿತವೇ ದುಡ್ಡಿನ ತಾಯಿ’ ಎಂಬುವು ಅಮೀನಾಬಿಯ ಜೀವನೋತ್ಸಾಹದ ಮಂತ್ರಗಳು. `ಜೀವನವಿರುವುದೇ ಸುಖಪಡಲು; ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಸುಖಪಡಬೇಕು’ ಎಂದೆನ್ನುತ್ತಾಳೆ.

                                                                                                ****

                ಇನ್ನೇನು ಅಂದಿನ ಮಿರ್ಚಿ ಮಾರಾಟದ ಕೆಲಸಗಳೆಲ್ಲವನ್ನು ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ಪಾತ್ರೆ ಪಗಡೆಗಳೆಲ್ಲವನ್ನು ತೊಳೆದಿಟ್ಟು ಅಮೀನಾಬಿ ರಾತ್ರಿ ಊಟಕ್ಕೆ ಹೊರಡುವವಳಿದ್ದಳು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಜಮೀನುಗಳಿಗೆ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬರುವ, ಪಕ್ಕದ ಕುರುಬರ ಓಣಿಯ ಸಂಗೀತಾ ಬಂದಳು. ಉಳಿದಿದ್ದ ಮಿರ್ಚಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಿರ್ಚಿ, ಮಂಡಕ್ಕಿ ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟಳು. ಸಂಗೀತಾ ಇಪ್ಪತ್ತೈದರ ವಿವಾಹಿತ ಮಹಿಳೆ. ಎರಡು ಮಕ್ಕಳ ತಾಯಿಯೂ ಹೌದು. ಸಂಗೀತಾ ಮಿರ್ಚಿ, ಚುರುಮರಿ ಬಾಯ್ಗಿಟ್ಟು ಮೆಲ್ಲುತ್ತಾ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಸಂಗಡ ಮಾತಿಗಿಳಿದಳು.

                “ಎತ್ತಿ, ನಾಯಕರ ಓಣಿಯ ಮಂಜಪ್ಪ ಹೋದ್ವಾರ ಬೆಂಗ್ಳೂರಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ನಂತೆ. ಅಲ್ಲಿ ಆತನಿಗೆ ಮೈನುದ್ದೀನ ಮಾಮ ಸಿಕ್ಕಿದ್ನಂತೆ…?” ಸಂಗೀತಾಳ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಕುತೂಹಲವಿತ್ತು. ಅಮೀನಾಬಿಗೆ ಆಕೆ ಅತ್ತೆ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ರೂಢಿ. ಆಕೀಗೆ ಅಮೀನಾಬಿ ಅಂದ್ರೆ ಬಾಳ ಅಭಿಮಾನ. ಯಾಕಂದ್ರೆ ಯಾವ್ದೇ ಕೆಲ್ಸಾನ ಅಮೀನಾಬಿ ಬಾಳ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಮಾಡ್ತಾಳ. ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಆಕೆಯ ನಿಷ್ಠೆ, ಕಳಕಳಿ, ಪರಿಶ್ರಮ ಸಂಗೀತಾಗೆ ಇಷ್ಟ ಆಗ್ಯಾವ.

                “ಸಂಗೀತಾ, ಈ ವಿಷ್ಯ ನಿನಗ್ಯಾರು ಹೇಳಿದ್ರು…? ಅಥವಾ ಮಂಜಪ್ಪನೇ ನಿನ್ಗೆ ಕಂಡಿದ್ನೇನು…?”

                “ನಮ್ ಓಣ್ಯಾಗ ಬಾಳಷ್ಟು ಜನ್ರು ಮಾತಾಡಿಕೊಳ್ತಿದ್ರು. ಯಾರ್ ಹೆಸ್ರಂತ ಹೇಳ್ಲಿ…? ಎಲ್ಲರ ಬಾಯಾಗ ಮೈನುದ್ದೀನ ಮಾಮನ ಹೆಸರೇ ಇತ್ತು. ಮಂಜಪ್ಪಣ್ಣ ನಂಗೆ ಕಂಡೇ ಇಲ್ಲಬೇ.”

                “ಜನರ ಎಲುವಿಲ್ಲದ ನಾಲಿಗೆಗೆ ಲಂಗೂ ಇಲ್ಲ, ಲಗಾಮೂ ಇಲ್ಲ. ಯಾವ್ನೋ ಕೆಲಸ ಇಲ್ಲದ ತಿರುಬೋಕಿ ಸುಮ್ ಸುಮ್ನೇ ಸುದ್ದಿ ಹಬ್ಸಿಬಿಟ್ಟಾನ. ಮಂಜಪ್ಪಗ ಮೈನುದ್ದೀನ್ ಭೆಟ್ಟಿ ಆಗ್ಯಾನ ಅನ್ನೋ ಮಾತು ನನ್ ಕಿವಿಗೂ ಬಿದ್ದಿತ್ತು. ಮಂಜಪ್ಪನ್ನ ಕಂಡು ವಿಷ್ಯ ತಿಳ್ಕೊಂಡ್ರಾತು ಅಂತ ಅಂದ್ಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಅಷ್ಟ್ರಾಗ ನಿನ್ನೆ ಸಂಜೀಮುಂದ ಮಂಜಪ್ಪನೇ ಮಿರ್ಚಿ ತಿನ್ನಾಕ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ. ಅವನ್ನ ಒಳ್ಗೆ ಕರ್ಕೊಂಡೋಗಿ ಮೈನುದ್ದೀನ್ ಕಂಡಿದ್ನೇನು ಅಂತ ಸೀದಾ ಸೀದಾ ಕೇಳ್ದೆ. ಅದ್ಕ ಮಂಜಪ್ಪ ಏನ್ ಹೇಳ್ದ ಗೊತ್ತೇನು…?”

                “ಎತ್ತಿ, ಮಂಜಪ್ಪಣ್ಣ ಏನ್ ಹೇಳಿದ್ನಬೇ…?” ಸಂಗೀತಾಳ ಎದೆಯಲ್ಲಿ ತವಕವಿತ್ತು.

                “ಮಂಜಪ್ಪ ನಿಜ್ವಾಗಿಯೂ ಬೆಂಗ್ಳೂರಿಗೆ ಹೋಗೇ ಇಲ್ಲಂತ. ಅವ ಬಳ್ಳಾರಿಗೆ ಹೋಗಿ ಬೆಂಗ್ಳೂರಿಗೆ ಹೋಗವ್ನು ಇದ್ನಂತೆ. ಬಳ್ಳಾರ್ಯಾಗ ಅವ್ನಿಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ದುಡ್ಡು ಬರೋದು ಇತ್ತಂತೆ. ಆದ್ರೆ ಬಳ್ಳಾರ್ಯಾಗ ಎರ್ಡು ದಿನ ಇದ್ರೂ ಅವ್ನ ಕೆಲ್ಸ ಆಗ್ಲಿಲ್ಲಂತೆ. ಅದಕ್ಕ ಬೆಂಗ್ಳೂರಿಗೆ ಹೋಗ್ಲಾರ್ದೇ ಹಂಗೇ ವಾಪಾಸು ಊರಿಗೆ ಬಂದ್ನಂತೆ. ಉದ್ಯೋಗ ಇಲ್ಲದ ಕೊಮಟಿಗ ಖಾಲಿ ಕೂಡ್ಲಾರ್ದೇ ಏನೋ ಮಾಡಿದ್ನಂತೆ. ಹಂಗ ಖಾಲಿ ಕೂಡ್ಲಾರ್ದೇ ಯಾವ್ನೋ ಕಪಂಗಿ, `ಮಂಜಪ್ಪ ಬೆಂಗ್ಳೂರಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ನಂತೆ. ಮೈನುದ್ದೀನ್ ಕಂಡಿದ್ನಂತೆ’ ಅಂತ ಏನೇನೋ ಕತಿಕಟ್ಟಿ ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿ ಯಾರ್ಗೋ ಹೇಳ್ಯಾನ. ಅದು ಹಂಗೇ ಕಾಳ್ಗಿಚ್ಚಿನಂಗೆ ಊರ್ತುಂಬಾ ಹಬ್ಬೈತೆ. ಎಲ್ಲಾ ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿ ಅಷ್ಟೇ. ನಂದೇ ಪಾಪಿ ಜೀವ. ಎಲ್ಲಾ ಇದ್ದು ಏನೂ ಇಲ್ದವರಂಗೆ ಇರ್ಬೇಕಾಗೈತಿ. ಒಂಟಿ ಗೂಬಿ ಹಂಗ ಕಣ್ಬಡ್ಕೋತ ಇರ್ಬೇಕಾಗೈತಿ ಅಷ್ಟೇ. ಎಲ್ಲಾ ನನ್ನ ಕರ್ಮ.” ಅಮೀನಾಬಿಯ ಕಣ್ಣುಗಳು ಮಂಜಾಗಿದ್ದವು.

                “ಎತ್ತಿ, ಬ್ಯಾಸ್ರ ಮಾಡ್ಕೋಬ್ಯಾಡಬೇ. ಒಳ್ಳೇ ದಿನಗಳು ಬರ್ತಾವ. ನಾ ಏನೋ ಕೇಳಿ ನಿನ್ ಕಣ್ಣಾಗ ನೀರು ಬರೋ ಹಂಗ ಮಾಡ್ದೆ. ತಟಗು ಸಮಾಧಾನ ಮಾಡ್ಕೊ. ಹೋದಷ್ಟು ಉಂಡು ಚೆಂದಾಗಿ ಗಡದ್ದಾಗಿ ನಿದ್ದಿಮಾಡು. ಬಾಳ ಚಿಂತಿ ಮಾಡ್ಬ್ಯಾಡ. ನಮ್ ಕೈಯಾಗರ ಏನೈತಿ? ಮ್ಯಾಲ ಕುಂತಾನಲ್ಲ, ಅವ ಕುಣಿಸಿದಂಗ ನಾವು ಕುಣೀಬೇಕು. ಹಾಲಾಗರ ಹಾಕ್ಲಿ, ಇಲ್ಲಾ ನೀರಾಗರ ಹಾಕ್ಲಿ. ಇರ್ಲಿ, ರಾತ್ರಿ ಉಣ್ಣಾಕ ಅಡಿಗೀ ಮಾಡೀದಿ…? ಇಲ್ಲಾ ಇನ್ಮ್ಯಾಲೆ ಮಾಡ್ಬೇಕೇನು…?” ಒಳ್ಳೇ ವೇದಾಂತಿಯಂತೆ ಮಾತಾಡಿದಳು ಸಂಗೀತಾ. ಪಿಯುಸಿ ಮಟ ಓದಿಕೊಂಡಾಳ. ಒಂದೀಟು ಪುಸ್ತಕ ಓದಿ ಏನೇನೋ ತಿಳಕೊಂಡಾಳ. ಅವಳ ಮಾತು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡು ಅಮೀನಾಬಿಗೆ ಒಂಚೂರು ಸಮಾಧಾನವಾದಂತಾಯಿತು.

                “ಸಂಗೀತಾ, ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಮಾಡಿರೋ ರೊಟ್ಟಿ, ಪಲ್ಲೆ ಅದಾವ. ಜೊತೆಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಅನ್ನಾನೂ ಐತೆ. ಮತ್ತೆ ಈ ಮಿರ್ಚಿ. ಉಣ್ಣೋ ಶಾಸ್ತ್ರ ಮುಗ್ಸಿ ಬಿಡ್ಬೇಕಂದೀನಿ.”

                “ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಏನೂ ಇಲ್ವಾ…? ನಾ ಈಗ್ತಾನೇ ಬಿಸಿಬಿಸಿ ರೊಟ್ಟಿ ತಟ್ಟಿ ಇಟ್ಟೀನಿ. ಹಂಗಾರ ಲಗೂನ ನಮ್ಮನಿಗೋಗಿ ಎರ್ಡು ರೊಟ್ಟಿ, ಒಂದಿಷ್ಟು ಪಲ್ಲೆ ತರ್ತೀನಿ.”

                “ಬ್ಯಾಡ ಬಿಡೇ. ಇದ್ದಿದ್ದೇ ಉಣ್ತೀನಿ. ಸುಮ್ನೇ ಯಾಕ್ ತ್ರಾಸು ತೊಗೋತೀದಿ…?”

                “ಇದ್ರಾಗ ತ್ರಾಸೇನು ಬಂತು? ನೀನೀಗ ಮಿರ್ಚಿ, ಮಂಡಾಳು ನಂಗೆ ಕೊಡ್ಲಿಲ್ಲೇನು…? ಎರ್ಡು ಮಿನಿಟಿನ್ಯಾಗ ತಂದ್ಬಿಡ್ತೀನಿ ತಡಿ…” ಎಂದೆನ್ನುತ್ತಾ ಸಂಗೀತಾ ದಾಪುಗಾಲಿಕ್ಕುತ್ತಾ ತನ್ನ ಮನೆ ಕಡೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕಿದಳು. ಅಷ್ಟೇ ಬೇಗ ಮರಳಿ ಬಂದಳು ರೊಟ್ಟಿ, ಪಲ್ಲೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು.

                “ಸಂಗೀತಾ, ಯಾವ ಜನ್ಮದ ಋಣಾನೋ ಏನೋ? ನಮ್ ಧರ್ಮ, ನಿಮ್ ಧರ್ಮ ಬ್ಯಾರೆ ಬ್ಯಾರೆ ಆದ್ರೂ ನಾವು ಒಂದೇ ಮನೆಯವ್ರಂಗ ಅದೀವಿ. ನಿನ್ ಋಣ ಬಾಳ ಆತು ನನ್ಮ್ಯಾಲೆ.?”

                “ಒಳ್ಳೇ ಮನ್ಸು, ಅದ್ರ ಜೊತಿಗೆ ಎದಿಯೊಳ್ಗೆ ಒಂದ್ತಟ್ಗು ಪ್ರೀತಿ ಅನ್ನೋ ರಸ ಉಕ್ಕಿ ಹರೀತಿದ್ರೆ ಋಣದ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬರೋದಿಲ್ಲ. ಎತ್ತಿ, ನಾ ಬರ್ತೀನಿ. ಲಗೂನ ಒಂದೀಟು ಉಂಡು ಮಲ್ಗಿ ರೆಸ್ಟ್ ಮಾಡ್ಬಿಡು. ಮೈನುದ್ದೀನ್ ಮಾಮನ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿ ಮಾಡಿಕೋತ ನಿದ್ದಿಗೆಡ್ಬ್ಯಾಡ. ಅಲ್ಲಲ್ಲ, ಯಾರ್ಬಗ್ಗೇನೂ ಚಿಂತಿಮಾಡಿ ಸಣ್ಣಾಗ್ಬ್ಯಾಡ. ನಿನ್ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಚಿಂತಿಮಾಡು. ಈ ವಯಸಿನ್ಯಾಗ ಇನ್ನೊಬ್ರ ಚಿಂತಿ ನಿನಗ್ಯಾಕೆ?” ಸಂಗೀತಾಳ ಕಳಕಳಿಯ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಹೃದಯ ತುಂಬಿಬಂದಿತ್ತು. ಅವಳನ್ನು ಬಾಚಿ ತಬ್ಬಿಕೊಂಡಳು. ಒಂದರೆ ಕ್ಷಣ ಎದೆಯೊಳಗಿನ ನೋವು ಮರೆತಳು. `ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇರಲಿ’ ಅಂತ ಉಳಿದಿದ್ದ ಮಿರ್ಚಿಗಳಲ್ಲಿ ತನಗೆ ಎರಡಷ್ಟೇ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕ್ಯಾರಿಬ್ಯಾಗಿನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟಳು. ಸಂಗೀತಾಳೂ ಭಾವುಕಳಾದಳು. ಕೈಮಾಡುತ್ತಾ ಹೊರಟಳು. ಜಾತಿ, ಧರ್ಮಗಳನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿನಿಂತ ಅವಿನಾಭಾವ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಕಣ್ಣುಗಳು ತೇವವಾಗಿದ್ದವು.

                                                                                                ****

                ಮಿರ್ಚಿ ಕರಿಯುವಾಗ ಎಣ್ಣೆಗಟ್ಟಿದ್ದ ಮುಖವನ್ನು ಸಾಬೂನಿನಿಂದ ತೊಳೆದುಕೊಂಡಳು ಅಮೀನಾಬಿ. ಮನದಲ್ಲೇ `ಅಲ್ಲಾ’ನ ಜೊತೆಗೆ ತುಸು ಹೊತ್ತು `ಅನುಸಂಧಾನ’ ನಡೆಸಿದಳು. ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯಿಂದ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದ ದೇಹದಲ್ಲೀಗ ಒಂದಿಷ್ಟು ದಣಿವು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿತು. ಊಟಮಾಡಿ ಮಲಗಿಬಿಡಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡಳು. ಸಂಗೀತಾ ತಂದಿದ್ದ ಕ್ಯಾರಿಬ್ಯಾಗನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಳು. ಪೇಪರಿನಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಿದ್ದ ಎರಡು ಬಿಸಿಬಿಸಿ ರೊಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಪ್ಲೇಟಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಚಿಕ್ಕ ಸ್ಟೀಲ್ ಡಬ್ಬಿಯಲಿದ್ದ ಹೀರೆಕಾಯಿ, ಹೆಸರುಕಾಳು ಪಲ್ಲೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಊಟ ಶುರುಮಾಡಿದಳು. ಊಟ ತುಂಬಾ ರುಚಿ ಎನಿಸಿತು. ಸಂಗೀತಾಳ ಪ್ರೀತಿ ತುಂಬಿದ ಮಾತುಗಳು ರುಚಿಯನ್ನು ಇಮ್ಮಡಿಗೊಳಿಸಿದ್ದೂ ನಿಜ. ಒಂದಿಷ್ಟು ಅನ್ನ-ಸಾರು, ಅನ್ನ-ಮೊಸರು ತಿಂದಳು. ಜೊತೆಗೆ ಮಿರ್ಚೀನೂ ಮೆದ್ದಳು. ಒಳ್ಳೇ ಮದುವೆ ಊಟ ಉಂಡಷ್ಟೇ ಖುಷಿಯಾಯಿತು ಮನಸ್ಸಿಗೆ. ಮನಸ್ಸು, ದೇಹದಲ್ಲಿ ಒಂಥರ ಸಂತೃಪ್ತಿಯ ಭಾವ ಮೇಳೈಸಿತು. ಈ ಮೊದಲು ರವಿವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಚಿಕನ್ನೋ, ಮಟನ್ನೋ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದವಳು ಈ ಮಿರ್ಚಿ ಕರಿಯುವ ವ್ಯಾಪಾರ ಶುರುಮಾಡಿದಂದಿನಿಂದ ನಾನ್‍ವೆಜ್ ತಂಟೇನೇ ಬೇಡವೆಂದು ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟಳು. ಯಾಕಂದರೆ ತನ್ನ ಮನೆಯ ಮಿರ್ಚಿಯನ್ನು ಲಿಂಗಾಯಿತರು, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ತಿನ್ನುವಾಗ ತಾನು ಮಾಂಸಾಹಾರ ತ್ಯಜಿಸುವುದೇ ಸರಿ ಎಂದು ಅಮೀನಾಬಿ ನಿರ್ಧರಿಸಿಕೊಂಡು ಅದನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ.

                ಹಾಸಿಗೆಗೆ ಬೆನ್ನೊಡ್ಡಿದಾಗ ಹಾಯೆನಿಸಿತು. ದೇಹ ಮೊದಲಿನಂತೆ ಸಾಥ್ ಕೊಡುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದೂ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮನದರಿವಿಗೆ ಬರತೊಡಗಿತ್ತು ಈಗೀಗ. “ಆದರೇನು ಮಾಡುವುದು? ತುತ್ತಿನ ಚೀಲ ಇದೆಯಲ್ಲ? ಗೇಣು ಹೊಟ್ಟೆ ಇದೆಯಲ್ಲ? ಹೊಟ್ಟೆ-ಬಟ್ಟೆಗಾದರೂ ದೇಹವನ್ನು ದಂಡಿಸಲೇ ಬೇಕಿದೆಯಲ್ಲ? ನನಗ್ಯಾರಿದ್ದಾರೆ ದುಡಿದು ತಂದು ಹಾಕಲು? ವಯಸ್ಸು ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದರೂ ಅದೆಷ್ಟು ತಿಳುವಳಿಕೆ ಇದೆ ಆ ಹುಡುಗಿಗೆ…? ಸಂಗೀತಾ ಅದೆಷ್ಟು ಚೆಂದದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದಳಲ್ಲ? `ಬಾಳ ಒಳಗ ಹೋಗಿ ನೋಡಿದ್ರೆ ಈ ಜೀವನದಾಗ ಏನೂ ಇಲ್ಲ ಅಂತ ಅನಸತೈತಿ. ಎಲ್ಲಾನೂ ಆಟಕ್ಕಾಟಾನೇ. ಇಲ್ಲಿ ಇರೋಮಟ ಎಲ್ರೂ ಚೋಟು ಹೊಟ್ಟೆಗಾಗಿ, ಗೇಣು ಬಟ್ಟೆಗಾಗಿ ಬಡಿದಾಡ್ತೀವಿ ಅಷ್ಟೇ. ನೀ ಬ್ಯಾರೆಯವರ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿ ಮಾಡೋದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬರೀ ನಿನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿ ಮಾಡು.’ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಆಕೆ ಭಾರೀ ಮಾತೇ ಹೇಳಿದಳಲ್ಲ…?” ಹೀಗೆ ಏನೇನೋ ಯೋಚನೆಗಳು ಮುತ್ತಿಕ್ಕತೊಡಗಿದವು ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮನಸ್ಸನ್ನು. ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಬದಿಗಿಟ್ಟು ಗಡದ್ದಾಗಿ ಮಲಗಬೇಕು ಎಂದಂದುಕೊಂಡು ಚದ್ದರ್ ಮೈಮೇಲೆಳೆದುಕೊಂಡು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಕಣ್ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡಳು. ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಕತ್ತಲು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ ಮನದ ಗವಾಕ್ಷಿಗಳು ತೆರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ನಿದ್ರಾದೇವಿ ಚಂಗನೇ ಜಿಗಿದು ಅವಳ ಕಣ್ಣಿಂದ ಪರಾರಿಯಾಗಿಬಿಟ್ಟಳು. ಮನಸ್ಸು ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಹೆಕ್ಕಲು ಮುಂದಾಯಿತು.

                                                                                                ****

                ಅಮೀನಾಬಿ ಜಾಫರ್ ಅಲಿಯ ಕೈಹಿಡಿದು ರತ್ನಾಪೂರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ ಆಗಷ್ಟೇ ಅವಳಿಗೆ ಹದಿನೆಂಟು ತುಂಬಿದ್ದವು. ಜಾಫರ್ ಅಲಿ ಊರಿನ ಮುಖ್ಯ ರಸ್ತೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಪಂಕ್ಚರ್ ಶಾಪ್ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದ. ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಅಂತ ನಾಲ್ಕೆಕರೆ ಒಣಬೇಸಾಯದ ಜಮೀನೂ ಇತ್ತು. ಹೊಟ್ಟೆ-ಬಟ್ಟೆಗೆ ಧೋಕಾ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಜಾಫರ್ ಅಲಿ, ಅಮೀನಾಬಿಯ ದಾಂಪತ್ಯ ಜೀವನ ಪ್ರೀತಿಯ ಮಡುವಿನಲ್ಲಿ ತೇಲಾಡತೊಡಗಿತ್ತು. `ನಾನು ಬಡವ, ನೀನು ಬಡವಿ, ಒಲವೇ ನಮ್ಮ ಜೀವನ’ ಎಂಬಂತಿತ್ತು. ಇದ್ದುದರಲ್ಲಿಯೇ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಸಂಸಾರವನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ಜಾಣೆಯಾಗಿದ್ದಳು ಅಮೀನಾಬಿ. ಅವರ ಒಲವಿನ ದಾಂಪತ್ಯಕ್ಕೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳು ತುಂಬುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅಮೀನಾಬಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಿಗೆ ತಾಯಿಯಾದಳು. ಮುದ್ದುಮುದ್ದಾದ ರಜಿಯಾ ಅವರ ಮಡಿಲು ತುಂಬಿದಳು. ರಜಿಯಾಳಿಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷ ತುಂಬುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಮೈನುದ್ದೀನ್ ಅವಳಿಗೆ ತಮ್ಮನಾಗಿ ಬಂದ. ಮೈನುದ್ದೀನ್‍ಗೆ ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷವಾಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ನಗ್ಮಾ ಜಾಫರ್ ಅಲಿ-ಅಮೀನಾರ ಮಡಿಲು ಸೇರಿದಳು. ಅಮೀನಾಬಿ ಮೂರನೇ ಹೆರಿಗೆಗೆ ತವರುಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಜಾಫರ್ ಅಲಿ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಎದುರುಗಡೆ ಮನೆಯ ಹುಡುಗಿ ಜೈನಾಬಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಅಕ್ರಮ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಹುಡುಗಿ ಗರ್ಭಿಣಿಯಾದಾಗ ಅವಳ ಮನೆಯವರು ಪೋಲೀಸ್ ಕಂಪ್ಲೇಂಟ್‍ಮಾಡಿ ಜಾಫರ್ ಅಲಿಯನ್ನು ಜೇಲಿಗೆ ಕಳುಹಿಸುವ ಮಾತಾಡಿದಾಗ ಅಮೀನಾಬಿಯೇ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆವಹಿಸಿ ಜಾಫರ್ ಅಲಿ-ಜೈನಾಬಿಯರ ಮದುವೆಮಾಡಿಸಿ ಜೈನಾಬಿಯನ್ನು ಸವತಿಯನ್ನಾಗಿ ಮನೆ ತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡಳು. ಜೈನಾಬಿಯ ಹೆತ್ತವರು ತಾಲೂಕಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪಂಕ್ಚರ್ ಶಾಪ್ ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟು ಜಾಫರ್ ಅಲಿ-ಜೈನಾಬಿ ಅಲ್ಲೇ ನೆಲೆ ನಿಂತುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಅಮೀನಾಬಿ ರತ್ನಾಪೂರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೂವರೂ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಇರಬೇಕಾಗಿ ಬಂತು.

                ತನ್ನ ಒಳ್ಳೆಯತನವೇ ತನಗೆ ಮುಳುವಾಗಿದ್ದು ಅಮೀನಾಬಿಯ ಅರಿವಿಗೆ ಬರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅವಳ ಜೀವನ ಕವಲು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿತ್ತು. ಜೈನಾಬಿಯನ್ನು ಮನೆ ತುಂಬಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಸಂಕಷ್ಟಗಳ ಸರಮಾಲೆಯನ್ನೇ ಕೊರಳಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿದಂತಾಗಿತ್ತು. ಜಾಫರ್ ಅಲಿ ವಾರಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮಗ್ಗುಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ. ಮಡದಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನೂ ಮುದ್ದುಮಾಡಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ. `ಜೈನಾಬಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೇ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದುಬಿಡು. ಇಬ್ಬರೂ ಒಂದೇ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಜೊತೆಯಾಗಿರುತ್ತೇವೆ. ನಿಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಮನಸ್ಸಿನ ಇಷ್ಟಕ್ಕೆ ನಾನು ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವೆ. ಸಂಸಾರದ ಖರ್ಚಾದರೂ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಬೆಳೆದಂತೆ ಅವರ ಶಾಲೆ, ಬಟ್ಟೆ-ಬರೆ, ಅದೂ ಇದೂ ಅಂತ ಖರ್ಚು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಲೇ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಪಂಕ್ಚರ್ ಅಂಗಡಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಜಮೀನನ್ನೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು’ ಎಂದು ಅಮೀನಾಬಿ ಜಾಫರ್ ಅಲಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದಳು. ಹೊಸ, ಹರೆಯದ ಹೆಂಡತಿಯ ಸಾಂಗತ್ಯದಲ್ಲಿ ಖುಷಿಖುಷಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವನಿಗೆ ಮೊದಲ ಹೆಂಡತಿಯ ಮಾತುಗಳು ರುಚಿಸಲಿಲ್ಲ. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಅವನು ಅಮೀನಾಬಿಯ ಸಂಬಂಧ, ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿದುಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟ.

                ಊರಿನ ಹಿರಿಯರು ಜಾಫರ್ ಅಲಿಯನ್ನು ಕರೆಸಿ ಬುದ್ಧಿವಾದ ಹೇಳಿದರು. ಇಬ್ಬರೂ ಹೆಂಡತಿಯರಿಗೆ ಅನ್ಯಾಯವಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ತಾಕೀತು ಮಾಡಿದರು. ಅವನು ಹೂಂ ಅಂದ. ಆದರೆ ಕೊಟ್ಟ ಮಾತನ್ನು ಪಾಲಿಸಲಿಲ್ಲ. `ಅವನ ಕೊಳ್ಳ ಪಟ್ಟಿ ಹಿಡ್ಕೊಂಡ್ಬಂದು ಇಲ್ಲಿ ಕೂಡ್ಯಾಕು. ಅದೆಂಗ್ ಹೋಗ್ತಾನ ನೋಡಾಮ…’ ಅಂತ ಆಪ್ತೇಷ್ಟರು ಅಮೀನಾಬಿಗೆ ಕುಮ್ಮಕ್ಕು ನೀಡಿದರು. `ತುಡುಗು ದನಾನ ಅದೆಷ್ಟು ಸಲಾ ಅಂತ ಹಿಡ್ಕೊಂಡ್ಬಂದು ಕಟ್ಯಾಕಲಿಕ್ಕ ಸಾಧ್ಯ ಆಗ್ತದ? ಕೊಳ್ಳಾಗಿನ ಕಣ್ಣಿ ಕಡ್ಕೊಂಡು ಅದು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಊರ ಸರಗ್ಯಾಡಕ ಹೋಗಾದ… ಮನಸ್ಸು ಇಲ್ಲಾ ಅಂದ್ಮ್ಯಾಲೆ ಏನು ಮಾಡಿದ್ರೂ ಸರಿ ಆಗಂಗಿಲ್ಲ. ನಾಯಿಬಾಲ ಡೊಂಕೇ. ನನ್ ಸೆರಿಗಿನ್ಯಾಗ ಅವ್ನಿಗೆ ಸುಖಾ ಸಿಗವಲ್ತೇನೋ? ಅದಕ್ಕ ಆ ಮಿಟುಕಲಾಡಿ ಜೈನಾಬಿ ಸೆರಗ ಹಿಡ್ಕೊಂಡಾನ. ನನ್ ಸೆರಗಿನ್ಯಾಗ ಅನುಭೋವಿಸಿದ ಸುಖಾನ ಮರ್ತುಬಿಟ್ಟಾನ ಆ ಲೋಫರ್ ಜಾಫರ್. ಆ ತಿರುಬೋಕಿ ಅದೇನು ಮೋಡಿ ಮಾಡ್ಯಾಳೋ ಏನೋ?’ ಅಂತ ಅಮೀನಾಬಿ ಅವರಿಗೆ ಸಮಜಾಯಿಸಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಹಿರಿಯರೆಲ್ಲರೂ ಮತ್ತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಪಂಚಾಯಿತಿಮಾಡಿ ಜಾಫರ್ ಅಲಿಯ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆದು ಮನೆತನದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅಮೀನಾಬಿಯ ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಆಕೆಯ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾಡಿಸಿದರು. ನಾವಿಕನಿಲ್ಲದ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಸಂಸಾರನೌಕೆ ಬಿರುಗಾಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟಿತು. ಆಗ ಅಮೀನಾಬಿಯ ತಂದೆ ಆಕೆಯ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಬಂದ. ಎರಡು ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಮಗಳ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾಡಿಸಿದ.

                ಅಮೀನಾಬಿ ಧೈರ್ಯಗೆಡಲಿಲ್ಲ. ವೀರಗಚ್ಚೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಛಲದಿಂದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಸಿದ್ಧಳಾದಳು. ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ಮಕ್ಕಳ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರೂಪಿಸಬೇಕೆಂದುಕೊಂಡಳು. ಒಂದಿಷ್ಟು ವರ್ಷ ಜಮೀನು ತಾನೇ ಸ್ವತಃ ಉತ್ತಿ, ಬಿತ್ತಿ ನೋಡಿ ಹೈರಾಣಾದಳು. ಬೇಸಾಯ ಲಾಭದಾಯಕ ಅನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ ಬರಗಾಲ, ಅದೂ ಇದೂ ಅಂತ ಭೂಮಿತಾಯಿ ಕೈಹಿಡಿಯಲಿಲ್ಲ. ಕೋರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ತಾನು ಬೇರೆಯವರ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಕೂಲಿಯಾಳಾಗಿ ದುಡಿಯಲು ಮುಂದಾದಳು. ಜೊತೆಗೆ ಮನೆಯ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಡಬ್ಬಿ ಅಂಗಡಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಳು. ಅವಳ ದುರಾದೃಷ್ಟಕ್ಕೆ ಅದೂ ಸರಿಯಾಗಿ ನಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಉದ್ರಿ ಹೇಳಿ ಸಾಮಾನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದವರು ದುಡ್ಡು ಕೊಡಲಿಲ್ಲ. ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಕೈಸುಟ್ಟುಕೊಂಡ ಅಮೀನಾಬಿ ಎರಡೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಡಬ್ಬಿ ಅಂಗಡಿ ಬಂದ್‍ಮಾಡಿದಳು.

                                                                                                ****

                ಕಾಲ ಯಾರ ಅಪ್ಪಣೆಗೂ ಕಾಯುವುದಿಲ್ಲವಲ್ಲ? ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮೂರೂ ಮಕ್ಕಳು ಮೈತುಂಬಿಕೊಂಡು ಬೆಳೆದರು. ರಜಿಯಾ, ಮೈನುದ್ದೀನ್, ನಗ್ಮಾರ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿಗೇ ಮೊಟಕುಗೊಂಡಿತು. ಮೈನುದ್ದೀನ್ ಮೆಕ್ಯಾನಿಕ್ ಶಾಪನ್ನು ತೆಗೆದ. ಸೈಕಲ್ ಮೋಟಾರ್ ರಿಪೇರಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತಿ ಗಳಿಸಿದ್ದ ಅವನು ತನ್ನ ಜೀವನದ ಆಶಾಕಿರಣವಾಗುವ ಲಕ್ಷಣ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅಮೀನಾಬಿ ಸಂತಸದಿಂದ ಬೀಗತೊಡಗಿತು. ಕಷ್ಟದ ದಿನಗಳು ಕೊನೆಗೊಂಡವು ಎಂದು ಭಾವಿಸತೊಡಗಿದಳು. ಎರಡು ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮಾರಿ ಅಮೀನಾಬಿ ರಜಿಯಾ, ನಗ್ಮಾರ ಮದುವೆಯನ್ನು ಮಾಡಿಮುಗಿಸಿದಳು.

                `ಅಮೀನಕ್ಕ, ನೀ ಮಿರ್ಚಿ-ಬಜಿ ಬಾಳ ಚೊಲೋ ಮಾಡ್ತೀದಿ. ನೀನ್ಯಾಕೆ ಸಣ್ಣದಾಗಿ ಮಿರ್ಚಿ-ಬಜಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಶುರು ಮಾಡ್ಬಾರ್ದು…? ಸಂಜೀಮುಂದ ಒಂದೆರಡು ತಾಸು ಬಿಸಿಬಿಸಿ ಮಿರ್ಚಿ-ಬಜಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಿದ್ರೂ ಅದು ನಿನ್ನ ಮನೆತನದ ಖರ್ಚು ತೆಗೆದೀತು…’ ಅಂತ ಅದ್ಯಾರೋ ಹೇಳಿದ್ದು ನೆನಪಾಗಿ ಅಮೀನಾಬಿ ಆರೇಳು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಿರ್ಚಿ-ಬಜಿ ಅಂಗಡಿ ಶುರುಮಾಡಿದಳು. ವ್ಯಾಪಾರ ಕೈಹಿಡಿಯಿತು.

                ಎಲ್ಲವೂ ಚೆನ್ನಾಗೇ ನಡೆದಿದೆ ಎನ್ನುವಾಗ ಅಹಿತಕರ ಘಟನೆಯೊಂದು ನಡೆಯಿತು. ಗೊಲ್ಲರ ಕ್ರಿಷ್ಟಪ್ಪನ ಮಗ ಸಂಜೀವ ಹೆಂಡತಿ ನಂದಿನಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಎದುರಿನ ಮನೆಗೆ ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಬಂದ. ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯಷ್ಟೇ ಮದುವೆಯಾಗಿತ್ತು. ಸಂಜೀವ ಜೆಸಿಬಿಯ ಆಪರೇಟರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕೆಲಸದ ಮೇಲೆ ದೂರದ ಊರುಗಳಿಗೆ ಹೋದಾಗ ವಾರಗಟ್ಟಲೆ ಮನೆಯಿಂದ ದೂರ ಇರುತ್ತಿದ್ದ. ಅಮೀನಾಬಿಯ ಜೊತೆಗೆ ತನ್ನ ಕಷ್ಟ-ಸುಖಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟು ನಂದಿನಿ ಹತ್ತಿರವಾದಳು. ಹಾಗೇ ಮೈನುದ್ದೀನನೊಂದಿಗೂ ಅವಳ ಗೆಳೆತನ ಬೆಳೆಯಿತು. ಗೆಳೆತನ ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ಹತ್ತಿರ ತಂದಿತ್ತು. ಮೈನುದ್ದೀನ್ ಅವಳಿಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗತೊಡಗಿದ್ದ. ಸಂಜೀವ ಊರಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ನಂದಿನಿ ಪ್ರೀತಿಯ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಅವನನ್ನು ಬುಟ್ಟಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ಮೈಮನಸ್ಸುಗಳನ್ನು ತಣಿಸಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗಿದಳು. ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ರಾತ್ರಿ ಮೈನುದ್ದೀನ್ ಮತ್ತು ನಂದಿನಿ ಏಕಾಯೇಕಿ ಕಾಣೆಯಾಗಿಬಿಟ್ಟರು. ಸ್ವಿಚ್ಚಾಫ್ ಆಗಿದ್ದ ಮೈನುದ್ದೀನನ ಮೊಬೈಲ್ ಮತ್ತೆ ರಿಂಗಣಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ. ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆಂದು ಜನರು ಹೇಳುತ್ತಿರುವರಾದರೂ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಯಾರ ಕಣ್ಣಿಗೂ ಬಿದ್ದಿಲ್ಲ. ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಕಳೆಯುವ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬ ಅಮೀನಾಬಿಯ ಬಾಳಿಗೆ ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ತಂದಿತ್ತು. ದುಡಿಯುವ ಮಗ ಅವಳಿಂದ ದೂರವಾಗಿದ್ದ.

                ಅಮೀನಾಬಿ ನೆನಪಿನ ಮಡುವಿನಿಂದ ಹೊರಬಂದಾಗ ಸರಿರಾತ್ರಿ ಸರಿದಿತ್ತು. “ಗಂಡ, ಮಕ್ಕಳು ಇದ್ರೂ ಯಾರೂ ಇಲ್ದಂಗೆ ಒಬ್ಬಳೇ ಇರ್ಬೇಕಾಗಿರೋದು ನನ್ನ ಹಣ್ಯಾಗ ಬರ್ದೈತೆ. ಗಂಡ ಇನ್ನೊಬ್ಳನ್ನ ಕಟ್ಕೊಂಡು ಹೋದ. ಮಗ ಯಾವ್ಳೋ ಚಿನಾಲಿನ್ನ ಓಡ್ಸಿಕೊಂಡು ಹೋದ. ಹೋದವ ಒಂದ್ಸಾರೇನೂ, `ಅಮ್ಮೀ, ನೀ ಹೆಂಗ್ ಅದೀ’ ಅಂತ ಕೇಳಾಕೂ ಅವ್ನಿಗೆ ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲ. ಈ ಹೆಣ್ಮಕ್ಳು ತಾವಾತು, ತಮ್ಮ ಗಂಡ್ರಾತು, ಮಕ್ಳಾತು ಅಂತ ತೆಪ್ಗಿದಾರ. ನಾ ಬದುಕೀನೋ, ಸತ್ತೀನೋ ಅಂತ ಮಾತಾಡ್ಸಂಗಿಲ್ಲ. ಯಾರಿಗಾಗಿ ನಾ ಬದುಕಿರ್ಬೇಕು…? ಅರೇ, ಈಗರ ಸಂಗೀತಾ, `ಎತ್ತಿ, ನೀ ನಿನ್ಬಗ್ಗೆ ಮಾತ್ರ ಚಿಂತಿ ಮಾಡು’ ಅಂತ ಹೇಳಿದ್ಳಲ್ಲ? ಹೌದೌದು, ಅದೇ ಸರ್ಯಾದ ಮಾತು. ನನ್ ಕೈಕಾಲು ಗಟ್ಟಿ ಅದಾವ. ರಟ್ಟಿಯೊಳ್ಗ ಶಕ್ತಿ ಐತೆ. ಜೀವ ಇರೋಮಟ ದುಡ್ದು ಬದುಕಿದ್ರಾತು ಅಷ್ಟೇ. ಹರೇದಾಗಾನೇ ಗಂಡ ಬಿಟ್ರೂ ನಾ ಇಲ್ಲೀಮಟ ಪರಿಶುದ್ಧ ಜೀವನ ಮಾಡೀನಿ. ಸಾರ್ಥಕ ಬದುಕಿಗೆ ಇಷ್ಟು ಸಾಕಲ್ಲವೇ? ಎಲ್ಲಾ ಅಲ್ಲಾನಿಚ್ಛೆ.” ಅಮೀನಾಬಿಯ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಸಮಾಧಾನವಾದಂತಾಯಿತು. ನಿದ್ರಾದೇವಿ ಓಡೋಡಿ ಬಂದು ಅವಳನ್ನು ತನ್ನ ತೆಕ್ಕೆಗೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡಳು.

*****